O‘lchov tok transformatorlari. Reja

Tok transformatorlarining tuzilishi 
35 kV li ichki qurilmalar uchun tok transformatorlari quyma epoksid 
izolyasiyaga ega. 
Birlamchi chulg‘am turiga ko‘ra g‘altakli (3 kV va undan kichik 
kuchlanishlar uchun), bir o‘ramli (62-rasm) va ko‘p o‘ramli transformatorlar 
bo‘ladi. 
Bir o‘ramli transformatorlar 600 A va undan yuqori birlamchi tokka 
mo‘ljallab tayyorlanadi; kichik toklarda birlamchi chulg‘amining magnit 
yurutuvchi kuchi 
1
1
w
I
talab etilaigan klass aniqligida ishlash uchun etarli 
bo‘lmaydi.
600 A dan kichik toklarda TPL tipidagi ko‘p o‘ramli transforlar qo‘llanilib, 
ularning birlamchi chulg‘ami soni kerakli magnit yurituvchi kuchga qarab, 
aniklanadigan bir necha o‘ramlardan iborat.

---

Katta nominal birlamchi toklar uchun birlamchi chulg‘am vazifasini transformator 
ichidan o‘tuvchi shina bajaradigan tok transformatorlari qo‘llaniladi. Bu 
transformatorlar magnit o‘tkazgich bilan 
ikkilamchi chulg‘amlari ustiga quyilgan 
xalqasimon epoksidli blokdan iborat. Tok 
o‘tkazuvchi shina birlamchi chulg‘am 
xisoblanadi. 
Izolyasiyalovchi 
blokka 
ekranlovchi silumin xalka quyilgan bo‘lib, 
prujina yordamida shinaga elektr jihatdan 
ulangan. 
Bunday 
tok 
transformatorlariningelektrodinamik 
turg‘unligi 
shina 
konstruksiyasining 
chidamliligi bilan aniqlanadi. 
Nominal 
toki 
2000—5000 
A 
bo‘lgan 10 kV li qurilmalarda o‘tuvchi 
shinali tok transformatorlari TPSHL 
qo‘llaniladi. 
Tashqi qurilmalar uchun TFN 
tipidagi qog‘oz - moy izolyasiyali, chinni 
korpusda 
tayanch 
tipidagi 
tok 
transformatorlari ishlab chiqariladi. Moy 
bilan to‘ldirilgan ichi bo‘sh chinni 
izolyatorlarda transformatorning magnit 
o‘tkazgichi 
bilan 
chulg‘amlari 
joylashtirilgan.
TFN transformatorlari 0,5 klass chulg‘amli bitta magnit o‘tkazgich rele 
muhofazasi uchun mo‘ljallangan chulg‘amli ikki uchta magnit o‘tkazgichga ega. 
Kuchlanish qancha yuqori bo‘lsa, birlamchi chulg‘amni izolyasiyalash shuncha 
qiyin, shuning uchun 330 kV va undan yuqori kuchlanishlarga kaskad tipidagi tok 
transformatorlari ishlab chiqariladi. Transformatsiyaying ikki kaskadining bo‘lishi 
(chulg‘amli ikkita o‘zaklar) har bir pog‘ona chulg‘amlarining izolyasiyasini to‘la 
kuchlanishga hisoblamay, balki uning yarmiga teng qilib tayyorlash imkonini 
beradi. Transformatorning har bir pog‘onasi mustaqil konstruksiyaga ega. YUqori 
pog‘onaning birlamchi chulg‘ami transformatsiya koeffitsientini o‘zgartirish uchun 
ikki seksiyadan iborat. Ikkilamchi chulg‘amlar to‘rtta: ulardan biri 0,5 klassdagi 
o‘lchashlar uchun qolgan uchtasi rele muhofazasi uchun. 
Qo‘sh 
transformatsiya 
tok 
transformatorlarining 
konstruksiyasini 
murakkablashtirib, xatosini oshiradi. 
35 kV va undan yuqori kuchlanishli qurilmalarda bakli Uzgichlar yoki kuch 
transformatorlarining o‘tuvchi vtulkalariga joylashadigan tok transformatorlari 
keng qo‘llaniladi. Bunday transformatorlarning birlamchi chulg‘ami bo‘lib vtulka 
sterjeni hisoblanadi. Uncha katta bo‘lmagan birlamchi toklarda tok 
transformatorlarining aniqlik klassi 3 yoki 10 bo‘ladi. 1000—2000 A li birlamchi 
toklarda 0,5 klassida ishlash ham mumkin. 
62- rasm. TPOL-10 tok transformatori: 
a - chulg‘amli magnit o‘tkazgichlarning 
joylashuvi; b – tuzilishi; 1 – magnit 
o‘tkazgich; 2 – ikkilamchi chulg‘am; 3 
– mahkamlovi halka; 4 – birlamchi 
chulg‘am sterjeni. 

---

Tok transformatorlarining ikkilamchi chulg‘ami birlamchi hisoblangan 
tokka muvofiq transformatsiya koeffitsientini o‘zgartirish imkonini beruvchi 
otpaykaga ega.