O‘lchash vositalari, ularning turlari va asosiy metrologik xarakteristikalari

O‘lchash asbobining normallashtirilgan qiymati deganda uning ishchi diapazonidagi yoki shkalasidagi eng katta qiymati tushuniladi. Masalan, voltmetrlarning o‘lchash chegarasi 0 – 50 V bo‘lsa, bunday voltmetr uchun x_n = 50 V ga teng, bordiyu boshqa bir voltmetrning o‘lchash chega-rasi –3 V dan +3 V gacha bo‘lsa, bunday voltmetr uchun x_n = 6 V ga teng bo‘ladi.

Keltirilgan xatolikning ruxsat etilgan qiymati bo‘yicha barcha o‘lchovlar va o‘lchash asboblari aniqlik klassiga bo‘linadi. Aniqlik klassi esa o‘z navbatida son bilan belgilanib, bu son keltirilgan xatolikning eng katta ruxsat etilgan qiymatini ifodalaydi. Keltirilgan xatolikning yana bir qulayligi shundan iboratki, u ko‘p chegarali o‘lchash vositalari uchun ham bir xil qiymatga egadir. Shuning uchun ham bu xatolik o‘lchash vositalari xossalarini normallashtirishda qulay hisoblanadi.

O‘lchash vositalarining xatoligi o‘lchanayotgan kattalikning vaqt bo‘yicha o‘zgarish qonuniyatiga qarab statik va dinamik xatoliklarga bo‘linadi. Vaqt bo‘yicha o‘zgarmaydigan kattaliklarni o‘lchashda yuzaga keladigan xatolik statik xatolik deb ataladi. Dinamik rejimdagi xatolik bilan o‘lchanayotgan kattalikni berilgan vaqt paytidagi o‘lchash statik xatoligi orasidagi farq dinamik xatolik deb ataladi.