Оив инфекцияси тушунчалари, этиологияси, эпидемиологияси, лаборатор диагностикаси, патогенези, клиникаси, даволаш принциплари, профилактикаси хамда харакатдаги конуний меъёрий хужжатлар

ЭПИДЕМИОЛОГИЯСИ

• Қайнатилганда 3-5 мин кейин фаоллигини йўқотади;
• 56 градусда 30 мин кейин фаоллигини йўқотади;
• Қон ва сперма билан зарарланган жойларда
• бир неча соат яшайди;
• Нина ичида қон миқдори ва ҳароратдандан қатъий назар – бир неча соатдан 48 кунгача яшайди
• (қон миқдори кўп бўлганда ва паст ҳароратда бундан кўп яшайди);
• таркибида хлор бўлган дезинфекцияловчи воситалар ва водород перекисига таъсирчан, спиртга кам таъсирчан;

Хавфли гуруҳлар

• 1. Хавфли жинсий мулоқотларда бўлган кишилар:
• Алкогол ва гиёхванд моддалар қабул қиладиган кишилар;
• жинсий алоқада бўладиган шериклари кўп бўлган кишилар;
• Жинсий йўл орқали юқадиган касалликларга чалинган шахслар;
• Ҳомиладорлик ва ҳайз вақтида жинсий алоқа қиладиган аёллар;
• Презервативлардан фойдаланиш кўникмасининг йўқлиги;
• 2.Қон, қон махсулотлари, тана аъзолари ва бошқа биолигик материаллар реципиентлари;
• 3. Гиёҳванд моддаларни игна орқали қабул қилувчилар;
• 4. Пирсинг ва татуировкага ружу қўйган кишилар;
• 5. Ўзаро қон аралаштириш удумларидан
• фойдаланадиган кишилар;
• 6. ОИВ инфекцияси кўп тарқалган ҳудудлардаги
• тиббиёт ходимлари;

ОИВ ИНФЕКЦИЯСИНИНГ ПАТОГЕНЕЗИ

• Вируснинг юқиши ва кўпайиши фақат муайян ҳужайралар билан боғлиқ. Вирус, юзасида СD4+ рецептори бўлган ҳужайраларга фаол кириб боришга қодир.
• СD4+ рецептори асосан қуйидаги ҳужайраларда мавжуд бўлади:
• Т-лимфоцитлар (Т-хелперлар);
• Қоннинг ўзак ҳужайралари;
• Эндотелиал ҳужайралар;
• Ошқозон-ичак йўлининг эпителиал ҳужайралари;
• Дендрит ҳужайралар;
• Лимфа тугунларининг фолликуляр ҳужайралари.

ОИВ ИНФЕКЦИЯСИНИНГ ПАТОГЕНЕЗИ

• Адсорбция ва эндоцитоз йўли билан вируснинг ҳужайрага кириши;
• Вирус РНКси асосида провирус ДНКнинг синтези ва унинг ҳужайра гени билан интеграцияси;
• Янги вирус оқсилларининг шаклланиши;
• Янгидан ҳосил бўлган (етилган) вирионларнинг ҳужайрадан қонга чиқиши.
• Вируснинг тўлиқ ҳаётий цикли жуда тез амалга ошади. Бир кунда миллионлаб янги вируслар шаклланади, шу сабабли вақт ўтиши билан организмда ОИВнинг янги ўзгарган вариантлари тўпланиши мумкин. Вируснинг ўзгарувчанлиги натижасида турли хусусиятли, жумладан ретровирусларга қарши воситаларга чидамлилиги билан фарқланадиган штаммлари пайдо бўлиши мумкин.