Oilalardagi ijtimoiy-psixologik muhitni sog‘lomlashtirish” yuzasidan tavsiyalar

Oilalardagi ijtimoiy psixologik muhitni sog‘lomlashtirish bo‘yicha ota-onalar va pedagogik jamoa uchun tavsiyalar

“Har qaysi millatning o‘ziga xos ma’naviyatini shakllantirish va yuksaltirishda, hech shubhasiz, oilaning o‘rni va ta’siri beqiyosdir. Chunki insonning eng sof va pokiza tuyg‘ulari, ilk hayotiy tushuncha va taasvvurlari birinchi galda oila bag‘rida shakllanadi. Bolaning xarakterini, tabiati va dunyoqarashini belgilaydigan ma’naviy mezon va qarashlar-yaxshilik va ezgulik, olijanoblik va mehr-oqibat, or-nomus va andisha kabi muqaddas tushunchalarning poydevori oila sharoitida qaror topishi tabiiydir.

Maktab oiladan keyingi eng muhim ijtimoiy muhit hisoblanib, pedagogik jamoaning asosiy vazifalaridan biri biri–o‘quvchilar o‘rtasidagi salbiy holatlar va noijtimoiy xulqning oldini olishdan iborat.
Maktabda ota-onalarga xizmat ko‘rsatish bo‘yicha ularni qiziqtirgan masalalar yuzasidan maslahatlar berish maqsadga muvofiqdir.Jumladan, oiladagi tarbiyasi qiyin o‘smirlarni tuzatishda nizoli vaziyatlarga oid va boshqa ko‘pgina masalalar bo‘lishi mumkin. Bugungi kunda ota-ona va bolalar o‘rtasidagi ziddiyat va muammolarni oldini olish, bir-birin tushinish, oilada iliqlik yaratish eng dolzarb vazifalardan biri hisoblanadi. Yosh davrining har bir bosqichida ham o‘tish davri kechadi.Ayniqsa, ko‘pchilik o‘smirlarda bu davrdagi o‘tish jarayoni juda sezilarli darajada ko‘zga tashlanadi. Oddiy odamlarning qarashida o‘tish davri faqat o‘smirlik yoshidagina kuzatiladi, degan fikr ilgari surib kelingan. Aslida esa, har bir davrning o‘tish jarayoni bo‘ladi. Lekin bu jarayon har kimda va har o‘tish davri turlicha ko‘rinishda bo‘ladi. Shuningdek, o‘smirlik davrida bu ko‘rinish yuqori darajada bo‘ladi. Bu yoshdagi bolalarga turlicha bosim o‘tkazmasdan, ularning fikrlari, qarashlari inobatga olingan holda yondoshishni talab etadi.
Shuning uchun o‘smirlarda kuzatiladigan og‘ir o‘tish davri muammolarining oldini olish va uni bartaraf etish maqsadida ota-onalar yig‘ilishlarida ma’ruzalar, trening mashg‘ulotlari va korreksion mashg‘ulotlar bilan ishtirok etish zarur. Treninglar orqali ota-onalarning bola tarbiyasida yo‘l qo‘yayotgan xato va kamchiliklarini ko‘rsatishlari lozim. Shuningdek, ijtimoiy psixologik himoyaga muhtoj o‘quvchilarning ota-onalariga psixologik maslahat ishlarini tashkillatirishlari kerak.
Ushbu nuqtai-nazardan maktab pedagogik jamoasining hamkorlikdagi ishlarni tashkillashtirishlari yuzasidan quyidagilarni tavsiya etamiz:
1.O‘quvchilarning ijtimoiy malakasi, ijobiy qiziqishlarini rivojlantirish va bo‘sh vaqtlarini tashkillashtirishga yordamlashuvchi tadbirlarni o‘tkazish.
2. Huquqbuzarlik, dars qoldirish, o‘zlashtirmaslik muammolari bo‘yicha so‘rovnomalar o‘tkazish (tashxis qo‘yish va b.).
3. Mutaxassislarni jalb qilgan holda ijtimoiy, tibbiy, psixologo-pedagogik yordamga muhtoj bolalar va oilalarni aniqlash
4. Ota-onalar va o‘quvchilar o‘rtasida huquqiy tartib masalalari bo‘yicha tushuntirish ishlarini kuchaytirish.
5. Maktabda oila va mahalla hamkorligida o‘smirlar bilan olib boriladigan tarbiyaviy profilaktika ishlarini takomillashtirish.
6. Farzandining o‘qishi va tarbiyasida muammolar bo‘lgan oilalarga yordam berish.
7. Bolaning davomati va o‘zlashtirishiga salbiy ta’sir ko‘rsatayotgan sabablarni bartaraf etishga ko‘maklashish.
Ma’naviy-ma’rifiy ishlar bo‘yicha direktor o‘rinbosarlari, sinf rahbarlari ijtimoiy psixologik muammolari mavjud bo‘lgan bolalarning oilaviy ahvolini o‘rganishi, maktab bilan ota-ona o‘rtasida uzviy aloqani o‘rnatishi, o‘quv fanlari o‘qituvchilari bilan aloqani mustahkamlashi, o‘quvchining darsga qatnashini kuzatishi, darsdan tashqari faoliyatini nazorat qilishi, turli so‘rovnomalar, savol-javoblar o‘tkazishlari orqali tarbiyasi og‘ir bolalar bilan ishlash dasturi va rejalarini belgilab olishlari lozim.
Psixolog maktab shifokori bilan hamkorligida bolaning tibbiy varaqasi bilan ham tanishishi, agar bola sog‘lom bo‘lsa, maktab va oila tarbiyasiga bo‘ysunmasa, psixolog bola bilan individual ishlash rejasini tuzishi, salbiy burilish va og‘ishlarni aniqlashiva uni bartaraf etish uchun testlar, so‘rovnomalar, metodikalarni o‘tkazib, shu asosda tegishli maslahat, tavsiyalar beradi.