Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

Танглай анестезияси 
Юқори жағ нерви (n. maxillaris) думалоқ тешикдан қанот-танглай 
чуқурчасига тушиши билан ёноқ толаси (r. zigomaticus)ни бериб, (пастки кўз 
ёриғига киришдан олдин), қанот танглай тугунига қўшилади ва ундан тармоқлар – 
кўз толаси, орқа юқори бурун ён толаси, орқа ўрта бурун ён толаси, танглай нерви 
89 

---

ва бурун танглай нерв толалари ажралади. Танглай нервлари қанот-танглай 
каналидан ўтиб, катта қисми (қаттиқ ва юмшоқ танглай чегарасига очиладиган) 
катта танглай тешигидан чиқади ва 
катта танглай
(n.palatini maor) нерви деб 
аталади. Қолган толалари катта танглай тешиги ортидаги майда тешиклардан 
чиқиб, 
кичик танглай нерви
(n. palatini minor) номини олади. Улар юмшоқ 
танглайнинг орқа қисмини ва бодом безларини иннервация қилади. Катта танглай 
тешигидан чиқаётган қон томир нерв тутами альвеоляр ва танглай ўсиқлари 
орасида ҳосил бўлган эгатчага жойлашади ва қаттиқ танглайда тармоқланиб 
кетади. 
Анестезия худуди
– 
бу катта танглай тешиги. Бу тешик болаларда охирги 
тиш ўртасидан 1 см. медиал, қаттиқ ва юмшоқ танглай чегарасидан 3-4 мм 
олдинроқ жойлашади. 
Анестезия ўтказиш техникаси. 
Боланинг боши орқага ташланиб, оғиз 
катта очилади, 10% лидокаин инъекция соҳасига сепилади ёки суртилади. 
Анестезия худудидан 1 см. олдинроқ, қия қилиб игна санчилади ва тешик томон 
киритилиб 0,2-0,4 мл эритма юборилади. Игнани катта танглай тешигидан каналга 
киритиш зарурати йўқ, чунки канал орқали анестетикнинг қанот-танглай 
чуқурчасига ўтиши, марказий ўтказувчан анестезия юзага келишига олиб келади. 
 
Оғриқсизлантириш соҳаси -
муолажа ўтказилган томон қаттиқ 
танглайнинг 
сагиттал 
чокидан 
альвеоляр 
ўсиққача.
Асоратлари
:1. юмшоқ танглай парези. Бу асорат анестезия худуди тўғри 
90 

---

танланмаганида, танглай катта тешиги эмас, балки танглайнинг кичик тешиги 
атрофига анестетик юборилганда. Кичик танглай тешигидан чиқаётган танглай 
нерви орқа толалари n. palatinus posterior ва ҳаракатни таъминловчи (юз нервидан 
n. petrosus superfaciаlis mаjor) оғриқсизлантирувчи эритма таъсири остида 
сезувчанлиги ва ҳаракатчанлиги бузилиши натижасида юзага келади.
2. Катта танглай тешиги атрофига керагидан зиёд анестетик юборилганда, 
юмшоқ танглай парезига олиб келиши, натижасида бола безовталаниши, сўлагини 
юта олмай қолиши кузатилади. 
Бу ҳолат қисқа вақт ичида ўтиб кетади, болага бир оз сув ичириб, 
тинчлантириб қўйиш керак. 
3. Қон-томир нерв тутами жарроҳатланиши. Игна санчилган жойидан бир 
оз вақт қон оқади, шу жойга тампон қўйиб бир неча дақиқа суякка босиб турилса 
қон кетиши тўхтайди. 
4. Қаттиқ танглайда некрозланган соҳа юзага келиши. Бу асорат камдан-
кам учрайди. Сабаби анестетик ҳаддан зиёд, катта босим остида ва тез 
юборилиши.