Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

Фильтрум 
364 

---

Марказий эгатча (filtrum) ҳосил бўлиши ҳақида иккита назария мавжуд. 
Улардан бирининг муаллифи Waterston бўлиб, эгатча пайдо бўлишини пешона-
бурун ўсиғи шарсимон элементлари ораси билан тушунтиради. Бошқа назария эса 
– 
юқори жағ мезодермасининг марказий чизиқнинг икки томонида бўртиши би-
лан боғлайди. (J.D. Boyd, 1933; W. Mo-nie, A. Cacciatore, 1962) ҳомиладорликнинг 
3-
4 ойлари орасида ҳомила юқори лабининг ўрта қисмида бириктирувчи тўқима-
нинг зичлашган соҳаси пайдо бўлади. 3 ойлик (60 мм) ҳомиланинг юқори лабида 
кўндаланг бурма мавжуд бўлиб, фильтрум бўлмаган. 
Муддати 3,5 ойлик (85 мм) ҳомила юқори лабида ёйсимон кўндаланг бур-
ма кузатилиб, ҳамон фильтрум пайдо бўлмаган ва ниҳоят, 4,5 ойлик (130 мм) 
ҳомиланинг юқори лабида кўндаланг бурма ғойиб бўлиб, фильтрум эгатчаси 
аниқланган. 
Юқори лабнинг ён бўлакларидан келаётган (m. orbicularis oris) оғиз айлана 
мушагининг толалари ўрта чизикда чатишиб, фильтрумнинг қарама-қарши то-
мондаги устунининг терисига бирикиши (R.A. Latham, T.G. Deaton, 1976) 
ўликлардан олинган юқори лабнинг препаратларини кўп сонли гистологик кесма-
ларда ўрганиш йўли билан аниқланган. Муаллифлар фикрича, фильтрумнинг қир-
ралари, мушакларнинг лаб терисига бириккан икки қисми зонасининг медиал 
четларидир. Бундан ташқари, улар юқори лабни кўтарувчи мушаклар (m.levator 
labii superior) 
ҳам фильтрум ҳосил бўлишида иштирок этишини кўрсатиб берди-
лар. Бу мушаклар толалари иқкала томондан фильтрум қирраларигача тушиб, 
ўрта эгатчага латерал ҳолатда, қизил ҳошияга бирикади ва уни бироз юқорига 
кўтаради. Натижада Кўпидон камони ҳосил бўлади. 
D.R. Millard 
фикрига кўра, фильтрум ҳосил бўлишида, юқори лабнинг ён 
фрагментларидан мушаклар ўсиб кирувчи пешона-бурун компоненти албатта қат-
нашиши керак