Odilqoriyev X. T

Yer huquqi yerdan foydalanishga doir munosabatlarni tartibga soladi. Uning
normalari yerdan unumli foydalanish va yer tuzilishi, yer fondini saqlash va taqsimlash, turli yer shakllarini ularning ma’muriy-xo‘jalik ahamiyatiga qarab, huquqiy holatini aniqlashga doir munosabatlarni tartibga solishga qaratilgan. Yer huquqi o‘z ichiga o‘rmon, suv va tog‘ huquqi tarmoqchalarini ham qamrab oladi. Bu huquq tarmog‘ining asosiy normativ akti bo‘lib, O‘zbekiston Respub- likasining Yer kodeksi hisoblanadi. Yer huquqi ijtimoiy munosabatlarni tartibga solishda vakolat berish, ruxsat berish va man etish usullaridan foydalanadi.
Qishloq xo‘jalik huquqi – qishloq ho‘jaligi shirkatlari, fermer
xo‘jaliklari, dehqon xo‘jaliklari, ijara xo‘jaliklarining tashkil etilishi va faoliyat ko‘rsatishi, ularning boshqa xo‘jalik subyektlari hamda davlat organlari bilan o‘zaro munosabatlari, qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishida mehnatdan foydalanish va unga haq to‘lash tartibi, daromadni taqsimlash tartibiga doir munosabat- larni tartibga soluvchi normalar majmuidan iborat. Ma’lumki, qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishi o‘ziga xos xususiyatlarga ega. Bundan tashqari, bozor muno- sabatlarining qishloq xo‘jaligiga tobora kirib borishi va mustahkamlanishi bu huquq tarmog‘ining ahamiyatini yanada oshirmoqda.
Qishloq xo‘jalik huquqi normalari qonunlarda, normativ hujjatlarda va qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishi tashkiliy shakllarining Namunaviy nizomlarida

mustahkamlangan. Bu normalar hali kodekslashtirilmagan. Mazkur huquq tarmog‘ining asosiy usuli dispozitiv xususiyatga ega bo‘lib, u qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishi sohasidagi munosabatlarni mustahkamlash, muhofaza qilish, tavsiya etish, yordam ko‘rsatish yo‘llari bilan amalga oshiriladi.

Mehnat huquqi normalari mehnat munosabatlarining vujudga kelishi,
o‘zgarishi va barham topishining shartlarini, ish vaqti hamda dam olish vaqti muddatining davomiyligini belgilash, mehnat muhofazasi, mehnat intizomiga doir munosabatlarni tartibga solishga qaratilgan. Mehnat munosabatlari sub- yektlariga ish beruvchi, ishchi va xizmatchilar, davlat organlari, muassasalari, korxonalari va jamoat birlashmalari, kasaba uyushmalari kiradi. Mazkur tar- moqning normativ manbayi – Mehnat kodeksidir. Mehnat huquqining mehnat munosabatlarini tartibga solishda qo‘llaydigan uslullari bo‘lib, rag‘batlantirish, tegishli shartnomalarga normativ hujjat tusini berish hisoblanadi.