Odilqoriyev X. T

lar va yuridik majburiyatlar vositasidagi aloqalaridir. Bu ijtimoiy alo- qaning alohida shakli. Ya’ni, huquq normalari bilan mustahkamlangan huquq va majburiyatlar orqali amalga oshadigan aloqadir. Subyektiv huquq egasi – huquqdor, vakolatli shaxs; yuridik majburiyatlar egasi – majburiyat o‘tovchi shaxsdir. Har qanday huquqiy munosabatda huquqdor shaxs qarshisida maj- buriyat o‘tovchi shaxs (inson, tashkilot, davlat idorasi) hozir bo‘ladi. Xuddi shu ma’noda huquqiy munosabat individuallashgan (ya’ni, shaxsi aniqlangan) aloqa hisoblanadi.

Shaxsini belgilash nomma-nom va ijtimoiy vazifani bajarishdagi roliga

qarab ikki ko‘rinishda bo‘ladi.

Shaxsini nomma-nom belgilashda huquq sohiblari o‘z ismi-shariflari, tashkilotlar esa, o‘zlarining to‘liq unsurlari bilan nomlanadilar. Masalan, nikoh



¹ Дудин А.П. Диалектика правоотношения. – Саратов, 1984. – 13-bet.
munosabatlariga kirishuvchi shaxslarning aniq ism-shariflari ifoda etiladi. Yoki mahsulot yetkazib berish, yuk tashib berish munosabatlariga kirishgan tashki- lotlarning barcha unsurlari, to‘liq nomlanishi va boshqa muhim belgilari aniq ko‘rsatiladi.

Ikkinchi holatda subyektlarni nomma-nom yoki unsurlar(rekvizitlar)ga qa- rab belgilash talab etilmaydi. Faqat ularning ijtimoiy roli, vazifasi ta’kidlanadi. Masalan, oldi-sotdi munosabatlarida bir tomon-sotuvchi, ikkinchi tomon – xaridor. Yoki ma’muriy huquq buzilishi munosabatlarida bir tomonda-militsiya xodimi, ikkinchi tomonda – fuqaro va hokazo.

4.