Odilqoriyev X. T

IX bob. HUQUQ PRINSIPLARI VA FUNKSIYALARI

1-§.
Huquq prinsiplari tushunchasi va mohiyati

Kishilik jamiyati taraqqiyotining ustu- vor maqsadlari, ezgu intilishlari, ma’naviy- g‘oyaviy qadriyatlari bo‘lishi tabiiy holat. Fuqarolik jamiyatining ezgu niyat-intilishlari

ijtimoiy adolat, tenglik va erkinlik kabi voqeliklar bilan chambarchas bog‘liq huquqiy ideallarda mujassamlashadi. Haqiqat, adolat, qonun ustuvorligi, de- mokratik boshqaruv singari huquqiy ideallar jamiyat a’zolarining huquqiy ongi va huquqiy tafakkurida, ijtimoiy-huquqiy mafkurada o‘z in’ikosini topib, ijtimoiy munosabatlarni huquqiy tartibga solishning tamal toshi bo‘lib xizmat qiladi. Real hayotda huquqiy g‘oyalar hamda ideallar normativ tarzda rasmiylashtiril- gan huquqiy prinsiplar sifatida namoyon bo‘ladi¹.

Mamlakatimiz huquqiy tizimi muayyan huquqiy prinsiplar asosida amal qiladi. Huquqiy prinsiplar huquqiy tizimning muhim tarkibiy qismi, negizi hi- soblanadi. «Prinsip» (lotincha – principium) atamasi orqali faylasuflar, huquq- shunoslar va sotsiologlar o‘rganilayotgan hodisaning mavjudlik qonunini, ichki mantig‘ini ifoda etadilar. Prinsip kategoriyasi «qonuniyat», «mohiyat» kategori- yalari bilan uzviy bog‘liqdir. Shundan kelib chiqqan holda, aytish mumkinki, huquqiy tizimning mohiyati uning asosiy prinsiplari mazmunida namoyon bo‘ladi. Huquqiy tizim prinsiplari huquqning butun ichki tuzilishini, mazmunini qamrab oladi hamda boshqa ijtimoiy tizimlar bilan aloqasi va o‘zaro munosa- batiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.