3. К´прикнинг
тузилиши
-5 да³и³а
4. Миячанинг тузилиши
-10 да³и³а
5. IV- ³оринча
-5 да³и³а
6. Ромбсимон чу³урча ва унда бош мия
нервлари ´заклари топографияси -15 да³и³а
7.¤рта
миянинг тузилиши
-10 да³и³а
8.Орали³ миянинг тузилиши
-15 да³и³а
9.III-³оринча
-5 да³и³а
10.Гипофиз ва эпифиз
-10 да³и³а
Бош мия (encephalon) калла б´шлиІида жойлашган б´либ, шакли
калла б´шлиІини ички юзасига мос б´лади.
Бош мияда уч катта ³исм: бош мия ярим шарлари, мияча ёки кичик
мия ва мия поІонаси тафовут ³илинади. Бош мия ярим шарлари энг катта
³исми б´либ ундан с´нги мияча ва мия поІонаси туради.
Мия поІонаси филогенев ну³таи назаридан бош миянинг энг ³адимий
³исми (palencephalon). У ор³а мияни бевосита давоми б´либ ³олмай; унинг
морфологик ´згарган, бош миянинг сегментар ³исмидир. Бу
бош мия
поІонасидан бош мия нервларининг маълум тартибда ор³а мия нервларига
´хшаб чи³иши билан боІли³.
Узунчо³ мия
Узунчо³ мия ор³а мияни мия поІонасига бевосита давоми б´либ,
ромбсимон мияни ³исмидир. Унинг таш³и тузилиши ор³а мияга, ички
тузилиши бош мияга ´хшагани учун (myelencephalon) деб аталади. Унинг
пастки чегараси энса тешиги соµасида б´лса, ю³ориси к´прикнинг пастки
чеккасида.
Узунчо³ миянинг ю³ори ³исмлари кенгайгани учун пиёзча шаклини
олади ва мия пиёзчаси (bulbus cerebri) деб µам аталади.
Узунчо³ мия эшитув ва мувозанат аъзолари µамда ³он
айланиш ва
нафас аъзоларига боІли³ б´лган жабра аппаратлари билан ало³ада пайдо
б´лади. Шунинг учун унда мувозанат ва µаракатни мувофи³лаштириш,
модда алмашувини бош³арувга ало³адор б´лган кулранг ´заклар
жойлашган. Унинг олдинги юзасида жойлашган пирамидалар паст
таба³али µайвонларда б´лмай, п´стло³ни пайдо б´лиши билан µосил б´лади
ва одамда энг к´п ривожланган, чунки унинг толалари п´стло³ни бош мия
нерв ´заклари ва ор³а мияни олдинги шохлари ³´шиб туради.
Ундан
таш³арида олива жойлашган.
Узунчо³ миянинг ички тузилиши о³ ва кулранг моддалардан иборат.
Кулранг модда:
I. ён томонида жойлашган ´нг ва чап пастки олива ´заги миячани
тишли ´заги билан боІланган б´либ, одамда яхши ривожланган
мувозанатyи орали³ ´заги µисобланади.
2.Т´р формация бир-бири билан чатишиб т´р µосил ³илган нерв
толалари ва улар ´ртасида ётган нерв µужайралари т´пламидан иборат.
3. 4 жуфт (IХ-ХII) бош мия
нервларининг ички аъзоларни, жабра
раво³лари µосилаларини иннервация ³илувчи ´заклари.
4. Адашган нерв ´заги билан боІланган, µаёт учун аµамиятга эга
б´лган нафас олиш ва ³он айланиш марказлари. Шунинг учун узунчо³ мия
шикастланган ва³тда одам ´лиши мумкин.
Узунчо³ миянинг о³ моддаси узун ва ³ис³а нерв толаларидан иборат.
Узун толалар пастга тушувчи пирамида й´ллари, ю³орига к´тарилувчи
чу³ур сезги й´ллари. Бу й´л толалари узунчо³ мия соµасида
кесишма
(decussatio lemniscorum) µосил ³илади. £ис³а й´ллар кулранг модда
´закларини ´заро, шунингдек узунчо³ мияни бош мияни ³´шни ³исмлари
билан ³´шади (tractus olivoceribellaris).
Узунчо³ мия бешинчи мия пуфагидан тара³³ий 'тган б´либ уни б´шлиІи
IV ³оринчани ор³а ³исмига айланиб кетади. ¥омила 4 ойлик б´лганида
узунчо³ миянинг вентрал ³исмида пирамида ва оливаларнинг белгилари
пайдо б´лади. Бола туІилган ва³тида оливанинг усти жуда юп³а нерв
толалари ³авати билан ³опланади. Уни юзаси силли³ б´лади.
Янги туІилган болаларда узунчо³ мия ю³ори ва горизонтал жойлашган.
Пирамидалар яхши тара³³ий этмагани учун оливалар бир-бирига я³ин
туради. Нозик ва понасимон дастлар бир-биридан ани³ ажралмаган.
Узунчо³ мия ´заклари онтогенезда жуда эрта (µомила µаётининг 2 ойида)
пайдо б´лсада, уларнинг тара³³иёти ва µужайра такомиллашуви µали
тугалланмаган б´лади. Нерв µужайралари
яхши ривожланган тигроид
моддалари ва узун толалари бор. Бола µаётининг биринчи йилида оливалар
асста-секин д´нг шаклини олади ва ёшга ³араб катталашиб боради. Эрта
болалик даврида мия ´тказув й´ллари тара³³иёти натижасида пирамидалар
катталашади ва оливалар бир-биридан узо³лашади. Нозик ва понасимон
дасталар бир-биридан ажралиб нозик ва понасимон д´мбо³чалар б´лади.
Узунчо³ мия ´заклари тара³³иёти 7 ёшда тугайди.
Do'stlaringiz bilan baham: