Oda miyli k mul ki ( I qis m) Tohir Malik 1 library ziyonet uz/ Odamiylik mulki (I- qism)

Oda miyli k mul ki ( I - qis m)
Tohir Malik
17 
library.ziyonet.uz/ 
Sichqon kavagidan ne farqi boʻlur?» 
Donolardan biri degan ekan: «Ey doʻstim, agar senda fazl daryosining dur-gavhari bor 
boʻlsa, ularni nasihatlaringni qabul qilib, shu nasihatlarga amal qiluvchi yaxshilarning 
oyoqlari ostiga toʻk. Nasihatlaring zoe ketmaydi». 
Xalqimizda «Gapni gapir uqqanga - jonni jonga suqqanga» degan ibratli maqol bor. 
Ma’lumingizkim, hazrati Soʻfiy Ollohyor «Sabotul ojiziyn» asarlarini avval fors tilida 
yozib soʻng turkiy tilda ham bayon qilganlar: 
Oʻzimdek xastalar boʻlgʻaymu deb shod, 
Nasoyihdin ham andak ayladim yod. 
Demoqchilarkim: «Bu kitobni turkiy bilan yozganimning yana bir sababi shuki, oʻzim 
kabi xasta koʻngillar uni oʻqib quvonsinlar. Buning uchun bir oz nasihat soʻzlar ham 
aytdimki, oʻqiganlar oʻgitlansinlar. Zeroki, esi bor kishi oz nasihatdan koʻp ibrat olar. 
Ammo bir ahmoq uchun va’zdan katta kitob oʻqib bersang ham zarra foyda olmaydi». 
Nasihat tinglamas dili saxt mahjub, 
Koʻkarmas, toshga yagʻmur yogʻsa ham koʻp. 
Demoqchilarkim: «Tosh ustiga qanchalik koʻp yomgʻir yogʻib suv tushsa-da, oʻt chiqib 
koʻkarmagani kabi koʻngli qotgan kishilarga qanchalik oʻgitlar qilsang ham quloqlariga 
olmaslar. Oʻzlari uchun biror foyda ola bilmaslar». 
Bu fikr Baqara surasidagi: «soʻngra shunday moʻ'jizalarni koʻrgandan keyin ham 
dillaringiz qotdi. Bas, u dillar tosh kabidir», oyati karimasi bilan quvvatlanadi. Yoki 
Hashr surasidagi «doʻzax egalari bilan jannat egalari barobar boʻlmas», oyati karimasini 
«xayrli nasihatlarni quloqqa olib, itoat etuvchilar, oʻzlarini hidoyat yoʻlida tarbiya 
qiluvchilar - jannat egalaridir, zalolatni tanlagan, nasihatlarga ters qaraganlar esa 
oʻzlariga oʻzlari doʻzaxni tanlagandirlar» degan ma’noda talqin qilsa ham boʻlar, vallohi 
a’lam! 
Mazkur oyati karimaning davomiga diqqat qilaylik: «Agar biz ushbu Qur'onni biron 
toqqa nozil qilganimizda, albatta Siz u togʻni Allohning qoʻrquvidan egilib-yorilib ketgan 
holida koʻrgan boʻlur edingiz». Mazkurdan «ayrim insonlarning dillari togʻning toshidan 
ham qattiqroq boʻlgani sababli ularga Qur'on oyatlari ham ta’sir qilmas», degan ma’noni 
uqsak ham boʻladi. Alloh shunday kimsalardan boʻlib qolishdan barchalarimizni, 
qiyomatga qadar tugʻiladigan zurriyodlarimizni ham asrasin! 
Ogʻzaki nasihatlarni kunda koʻp martalab eshitamiz. Avvalo nasihatning ta’siri 
nasihatgoʻyning aqliga, bilimiga bogʻliq. Shuningdek, qanday vaziyatda nasihat qilish 
ham muhim. Mast odamga «ichma» deb nasihat qilish - shamolga qarshi qichqirish 
kabidir. Gʻazabga minib birovni soʻkayotgan odamning qulogʻiga ham soʻkishning 
gunoh ekani haqidagi nasihatlar kirmaydi. Nasihatgoʻy tarbiyasidagi odamning yoshi, aql 
darajasini, ayni damdagi ruhiy holatini ham hisobga olishi shart. Aynan bir mavzu, 

---