O’choq gazi ishlab chiqarish xom ashyolari turlari

O‘txona va yonilg‘i gazlari

O‘choqlarda ko‘mir yoqilganda ko‘mirdagi oltingugurt ham yonadi va atmosferaga chiqarib yuboriladigan o‘txona gazlari tarkibida anchagin SO2 ham bo‘ladi.
U atfosfera havosini ifloslantirib, ekologik vaziyatni yomonlashishiga olib keladi. Shuning uchun o‘txona gazlari ham tozalanadi.
Bunday tozalash natijasida ko‘p miqdordagi sulfit angidrid ushlab qolinadi va uni sulfat kislota ishlab chiqarishda ishlatiladi.
Lekin o‘txona gazlaridan SO2 ni tozalash katta sarfxarajatlar talab etadi, shuning uchun o‘txona gazlarining ma’lum qismigina tozalashga yuboriladi.

O‘txona va yonilg‘i gazlari

Ko‘pgina yoqilg‘i gazlari (koks gazi, generator gazi, yo‘ldosh gazlar, tabiiy gaz, neftni qayta ishlash gazlari) tarkibida anchagina miqdorda vodorod sulfid bo‘ladi va u doimo gaz tarkibidagi zararli keraksiz qo‘shimcha hisoblanadi.
Masalan, marten pechlarida vodorod sulfid suyuq metallarga yutiladi va unda oltingugurt holida qoladi, bu esa po‘latning sifatini yomonlashtiradi.
Neftni qayta ishlash gazlari, yo‘ldosh va tabiiy gazlar asosan turli hil mahsulotlar sintez qilishda, shuningdek turmushda ishlatiladi.
Har ikki holatda ham gazlardagi H2S miqdori Davlat Standartlari talabiga muvofiq 20 mg/m3 dan ortmasligi lozimdir. Shuning uchun tarkibida vodorod sulfid miqdori me’yoridan ko‘p bo‘lgan yoqilg‘I gazlari, tarkibida yutuvchi moddalar (monoetanolamin, soda va b.) bo‘lgan eritmalar bilan qayta ishlanadi (yuviladi).
Yutuvchi eritmadan vodorod sulfidni qizdirish orqali ajratiladi va bunda yuqori konsentratsiyali (90% gacha H2S bo‘lgan) vodorod sulfid olinadi. Vodorod sulfidli gazdan sulfat kislota yoki elementar oltingugurt ishlab chiqarishda foydalaniladi.

Foydalanilgan adabiyotlar

• Xomashyo materiallari va ularni boyitish: Shamshidinov I. T.

Mamadjanov Z. N. Qodirova G. Q. Toshkent 2018

• Noorganik moddalar va mineral o‘g‘itlar texnologiyasi I.Shamshidinov
• Internet tarmog’i
• www.google.ru
• www.zionet.uz