«ochiq kon ishlari texnologiyasi»

Foydali qazilma konlarini ochiq usulda qazib olish
Yuqorida qayd etilgan texnik yo`nalishlarni ishlab chiqarishga tatbiq qilish ochiq kon ishlari samaradorligining yanada yuqori bo`lishini ta`minlaydi. Ochiq kon ishlari ikkita asosiy ishlardan, ya`ni qoрlama jinslarni qazib olish (kon yotqizig`ining ustini ochish) va bevosita foydali qazilmani qazib olish ishlaridan tashkil toрadi.­Foydali qazilma yotqizig`ini ochish ishlari natijasida bevosita foydali qazilmani qazib olishga imkon yaratiladi. Ochish ishlarini olib borish asosida karyer tashkil toрadi. Karyerda ochish ishlari vaqt va makon bo`yicha qazish ishlaridan o`zdirib bajariladi.
Bevosita foydali qazilmani qazib olish ishlari foydali qazilma yotqizig`i ustidagi qoрlama jinslari qazib olingandanso`ng boshlanishi, karyerning barcha yo`nalishlari bo`yicha o`lchami katta bo`lishi tufayli unda yuqori unumdorlikka va o`lchamlarga ega bo`lgan uskunalarni qo`llash mumkinligi, qoрlama jinslar va foydali qazilmani ekskavatorlar orqali qazib olish ochiq kon ishlarining asosiy belgilari hisoblanadi.
GELOGIK QISM
Konlar haqida umumiy ma’lumotlar
Marjonbuloq koni Nurota tog'lari tizimining bir qismi bo'lgan hamda Gobduntau va Shimoliy Nurota tog'lari orasidagi tog' oralig'idagi cho'qqida joylashgan shu nomdagi tog'li hudud bilan chegaralangan. Ma'muriy jihatdan konning maydoni Jizzax viloyatining G’allaorol tumaniga tegishli.
Marjonbuloq tog'li qismi shimoliy-g'arbiy yo'nalishda cho'zilgan, uzunligi 12 km va kengligi 1-3,5 km bo'lgan assimetrik tog 'tizmasiga ega. Maydonning 80% dan ortig'ini qalinligi 1-15 dan 60 m gacha, g'arbiy suv ostida esa 300 m dan ortiq bo'lgan to'rtinchi davr cho'kindi jinslari egallaydi. Suv havzalarining maksimal mutlaq belgilari 901-951m, nisbiy ortiqcha 60-100m. Maydonning 80% dan ortig'ini qalinligi 1-15 dan 60 m gacha, g'arbiy suv ostida esa 300 m dan ortiq bo'lgan to'rtinchi davr cho'kindi jinslari egallaydi. Suv havzalarining maksimal mutlaq belgilari 901-951m, nisbiy ortiqcha 60-100m.
Doimiy oqimlar mavjud emas. Mintaqaning asosiy suv arteriyasi - Sanzor daryosi bo'lib, u tog'dan 25 km sharqda oqib o'tadi va bu suv o'tkazmaydigan qatlam hisobiga tumanning ichimlik suvi va sanoat suviga bo'lgan ehtiyojini qondiradi. Mintaqaning iqlimi kontinental, yarim cho'ldir. Harorat yozda + 45 ° S dan qishda -20 ° S gacha. Yog'ingarchilik miqdori yiliga 500 mm dan oshmaydi. Hududning seysmikligi Rixter shkalasi bo'yicha 6-7 ballni tashkil etadi.
Buxoro va Nurota avtomagistrallariga chiqish yo'li bilan respublika ahamiyatidagi 35 kV elektr uzatish liniyasi va Toshkent-Marjonbuloq-Zarmitan asfalt yo'li to'g'ridan-to'g'ri dala orqali o'tadi.
Tuman iqtisodiyotining asosini g'alla va chorvachilikka ixtisoslashgan qishloq xo'jaligi tashkil etadi.
Konda Marjanbuloq oltin koni (MZDR) va oltinni qayta ishlash zavodi (GEF) ishlaydi.
Marjanbuloq oltin koni (g'arbdan sharqqa) Novoe rudalari paydo bo'lishini, Shimoliy Garb, Sariq Bel, Ukraina, Peremichka, Zapadniy, Tanga (g'arbiy va markaziy), Vostochniy, Kuchumsoy va Gumsoy hududlarini o'z ichiga oladi.
Bugungi kunga kelib, Sariq-Bel, Ukrainskiy, Peremichka, Zapadniy, Tanga hududlarining oksidlangan rudalari ochiq usulda qazib olingan. Gumsoy uchastkasining oksidlangan va birlamchi rudalari, Zapadniy uchastkasining birlamchi rudalari qazib olinadi. Kuchumsay uchastkasida oksidlangan ruda zaxiralarini o'zlashtirish ishlari yakunlanmoqda. Tanga g'arbiy qismining zaxiralarini qazib olishni boshlash ko'zda tutilgan.