“очиқ кончилик ишлари технологияси” фанидан маъруза матнлари учун тақдимотлар

1-MA’RUZA MAVZU:Ochiq kon ishlari jarayonlari va texnologiyasi to‘g‘risida umumiy ma’lumotlar.

•  
• Mashg’ulot maqsadi: Ochiq konchilik ishlari jarayonlari va texnologiyasi fani haqida umumiy ma’lumotlar berish va ushbu kursning maqsad va vazifalarini ifodalash.
• Reja:
• Kirish. O’quv intizomining predmet va vazifalari.
• Ochiq kon ishlarining maqsadi.
• Asosiy tushunchalar. Terminologiya.
•  
• Тayanch iboralar: foydali kazilma boyliklari, kon massasi, ochik kon ishlari, ochish ishlari, kazib olish ishlari, kon tayyorlov ishlari, kazish texnologiyasi, kazish tizimi, konni ochish tizimi.

“Texnologiya” termini umumiy holatda qandaydir ishlab chiqarish-texnik ishlarni bajarishni tashkil etish usullari va vositalari haqidagi bilimlar birlashmasini bildiradi. Konlarni ishlab chiqarish texnologiyasi – bu ishlab chiqarish qonuniyatlari va texnik vositalarning imkoniyatlari haqidagi fundamental bilimlarga asoslangan kon ishlarining mexanizatsiyalashtirilgan ishlab chiqarishning o’zaro bog’liq jarayonlari, usul va yo’llarining birlashmasi.

Foydali qazilmani yer q’aridan olishni ta’minlovchi barcha asosiy ishlab chiqarish jarayonlari ochiq konlarda amalga oshiriladigan kon ishlari ochiq kon ishlari nomiga ega. Ochiq kon ishlari bilan foydali qazilmani olinishini amalga oshiradigan kon korxonasi karyer deb ataladi. Sochma ko’mir konlarini ochiq ishlab chiqish amaliyotida “karyer” termini o’rniga “kesma” va “priisk (kon)” nomlari qo’llaniladi.

• rasm kamar sxemasi:

1 – kar’er yuqori maydonchasi;
2 –kar’erning pastki maydonchasi;
3 – kar’er qiyaligi; 4 – kar’errning yuqori cheti;
5 – kar’erning pastki cheti;
6 – kar’er zaboyi; h – kar’er balandligi;
α – kar’er qiyalik burchagi.

2 rasm Ikki karyerning ko’ndalang kesimi:
1 – yuqori karyerning ishchi maydonchasi;
2 – pastki karyerning ishchi maydonchasi;
3 – transport vositasi; hv – yuqori karyer balandligi (yuqori karyer ikki kichik karyerga bo’lingan); hn – pastki karyer balandligi.