Обсуждены и интерпретированы основные вопросы компьютерной лингвистики

May Think» («Biz o‘ylaganimiz kabi») nom li m aqolasini e ’lon qildi.  V.Bush 
o 's h a   qurilm ani  k u tubxonadagi  h ar  qanday  hujjatlar,  yozishmalar,  kitob- 
larni displeyda k o 'rsa tib  bera oladigan, cheklanm agan mikrofilm larga ulan- 
gan  elektrom exanik  stol  sifatida  tasvirlaydi.  K om pyuter  texnikasi  yo'qligi 
bois  loyihaning  am alda  q o ila n is h i  bir  oz  keyinga  surildi.
B ushning g 'o y asi gipertekst haqidagi nazariy va am aliy izlanishlar ju d a  
k a tta   t a ’sir  k o 'rsa td i.  Bushning  kelajak  loyihasi  1960-yilda T.N elsonning

---

108
A.Rahimov
« K san ad u »   tizim i  orqali  q ay ta  k o ‘tarildi.  Bu  texnik  tizim  kiritilgan  m atn - 
larni  va  uning  qism larini  turli  xil  u su llard a,  h a r xil  q a to rd a ,  ixtiyoriy  ket- 
m a-k etlik d a o 'q ish g a   im kon  beradi.  Bu esa k o 'rilg a n   m a tn larn in g  o 'rn in i, 
ketm a-ketligini  eslab  qolishga  va  x ohlagan  v a q td a   o ‘zingiz  uchun  kerakli 
m atnni  ta n la b   olishga va  tezkor m u ro ja a t etishga  yordam   beradi.  B unday 
xususiyatga ega b o 'lg a n  m atn larn i T .N elson gipertekst deb nom ladi.  1968- 
yil  d e k a b r d a   a m e rik a lik   olim   D u g la s  E n g e lb a rt  h am   o ‘zi  y a ra tg a n  
gipertekst interfeysini e ’lon qildi.  Olim uni  «The Mother of All Demos» deb 
atad i.  1983-yilda  Ben  S hneyderm an  ham   o 'z  gipertekst  loyihasini  y aratd i, 
u sh b u   loyiha  The  Interactive  Encyclopedia  System  (TIES)  deb  no m lan - 
g a n .82  1992-yilda  b irinchi  m a rta   g ip e rte k st  W o rld   W ide  W eb  (x a lq a ro  
to 'r)g a   ta tb iq  etildi.
G ip e r te k s t  y u n o n c h a   « h y p e r»   -   « o s tid a » ,  « o rq a s id a » ,  « o rtid a n »  
m a’nolarini anglatuvchi old qo'shim cha h am da lotincha « te k s t» - « to'qim a» 
m a’nosini  anglatuvchi  so 'zlard an   olingan.83  1965-yilda  gipertekst  va  giper- 
m edia term inlari T .N elson tom onidan fanga kiritildi. Olim bu haq d a o'zining