Обсуждены и интерпретированы основные вопросы компьютерной лингвистики


Generativ  va  transformatsion  grammatika



Download 53,48 Mb.
Pdf ko'rish
bet131/163
Sana26.07.2021
Hajmi53,48 Mb.
#128715
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   163
Bog'liq
Kompyuter lingvistikasi. A.Rahimov

Generativ  va  transformatsion  grammatika 
-   formallashtirishning  negizi  hisob- 
langan  grammatika,  1950-yillarda  dastlab  Z.Harrisning  til  strukturasidagi  trans- 
formatsiya  xususidagi  qarashlari  ta ’sirida  yuzaga  kela  boshladi,  bu  yo'nalish 
Z.Harrisning  shogirdi  N.Chomskiy  tomonidan  rivojlantirildi.  Unga  ko‘ra,  dast­
labki yadro strukturalar birikma strukturalar qoidalar tizimi orqali tug'iladi.  Ya’ni 
har  qanday  til  grammatikasi 
yadro  strukturalar  (kernel  structures) 
yig'indisidir.
Generativ  gram m atikada  yadro  strukturalardan 
(operandlar) 
turli  shakliy 
o‘zgarishlar  asosida  asosiy  m a’noni  saqlagan  holda  ikkilamchi  sintaktik  qurilma- 
larning hosil qilinishi 
(transformatsiyalar  =  transformalar), 
bu jarayondagi vositalar 
(operatorlar) 
va 
transformatsiya  hosil  qilish  modellari 
tadqiq  etiladi.  Masalan,  Salim 
keldi -  Salimning  kelishi  -  Salim  kelgach -  Salim  kelganda -  Salim  kelishi  bilan...; 
Anvar  xatni  yozdi  -   Xat  Anvar  tomonidan  yozildi.  Ushbu  misollarda  transfor­
matsiya  uchun  asos  bo‘lgan  gap  (
Salim keldi
  yoki 
Anvar xatni yozdi
  kabi  gaplar) 
operand, 
transformatsiya natijasi boigan hosila gap (
Salim kelgach, Salim kelib
 yoki 
xat Anvar tomonidan yozildi
  kabi  sintaktik  strukturalar) 

Download 53,48 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   163




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish