Оқар сувнинг энг пастки сатҳи спс, энг юқори сатҳи сюс деб белгиланади

3.16. Дарз очилиш ҳисоби
Дарз очилиши бўйича ҳисоб қуйидаги шартнинг бажарилишини текширишга келтирилади [1, 3.105-банд]:
, (3.65)
_{=135231.77∙x/196000≤0.02}
бу ерда – дарз очилиш кенглиги.
– руҳсат этилган дарз очилиши, 0,02 см қабул қилинади [1, жадв. 39];
– зўриқтирилмаган арматурали эгилувчи унсурлар бўйлама арматураси энг четки (чўзилган) стерженларидаги куч-ланиш. [1, 3.106-банд; 2, 102-банд]:
; (3.66)

, м, (3.67)

x, z – мос тарзда сиқилган соҳа баландлиги ҳамда чўзилган арматура кўндаланг кесими юзаси оғирлик марказидан кесимнинг сиқилган соҳасидаги зўриқишнинг тенг таъсир этувчиси қўйилган нуқтагача бўлган масофа (мазкур масофани мустаҳкамликка ҳисоблар натижаларига кўра қабул қилиш руҳсат этилади) [1, 3.106-банд];
a_s, а_u – мос тарзда барча чўзилган арматура кесими юзаси оғир-лик марказидан ҳамда стерженларнинг энг чўзилган (ташқи ёққа энг яқин бўлган) қатори ўқидан бетоннинг энг чўзилган ёғигача бўлган масофалар (3.3-расм);
Ўзаро ҳамтасир соҳасининг радиуси ва юзаси қуйидаги ифодаларга кўра аниқланади (3.6-расм) [1, 3.110-банд; 2, 10.2-банд].
, м (3.68)

, м. (3.69)

Ўзаро ҳамтасир радиуси (r) катталигини нейтраль ўққа энг яқин жойлашаган энг четки стерженлар қатори ўқидан бошлаб қўйилади. Агар бу қатордаги стерженлар сони бошқа ҳар бир қаторлардаги стерженлар сонининг ярмидан кам бўлса, у ҳолда r катталикни энг четки қатордан олдингисидан бошлаб қўйилади (3.6-расм) [1, 3.109-банд].
Арматуралаш радиуси қуйидаги ифода бўйича ҳисобланади [1, 3.110-банд; 2, 10.2-банд]:
, м, (3.70)

якка стерженлар учун , чизмада яккалик ; иккиталик учун ва ; учталик учун ва .

Тик дарз очилиш кенглигини қуйидаги ифода бўйича ҳисобланади [1, 3.105-банд]:
даврий профилли арматура учун [1, 3.109-банд]
, м; (3.71)

силлиқ арматура учун
, м. (3.72)