Оқар сувнинг энг пастки сатҳи спс, энг юқори сатҳи сюс деб белгиланади

3.15. Қия кесимларнинг мустаҳкамликка кўндаланг куч таъсири учун ҳисоби
Бош тўсин қия кесимида кўндаланг куч сиқилган соҳа бетони, хомутлар, қия стерженлар ва горизонтал арматуралар томонидан қабул қилинади. Даставвал қия дарзлар оралиғидаги сиқилган бетон мустаҳкамлигини таъминловчи шарт текширилиши керак. [1, 3.77-банд; 2, 102-банд]:
, (3.50)

_{1302≤2674,67}
бу ерда Q – таянч ўқидан камида h₀ масофадаги кўндаланг куч;
h₀ – кесимнинг ишчи баландлиги (ифода (3.33)).
; (3.51)

Q₀ – ифода (3.20) дан; Q_0,5ℓ – ифода (3.21) дан;
; (3.52)

; (3.53)

; (3.54)

Е_s , Е_b – арматура ва бетоннинг, [1, жадв.28 ва 34] ёки 2- ва 8-иловалардан қабул қилинадиган эластиклик модуллари;
– хомутлар унсур бўйлама ўқига тик бўлганида;
– битта текисликда жойлашган хомут шохламалари кесимининг юзаси
; (3.55)

n_w – хомут шохламалари сони (одатда n_w=4);
А_1w – ҳомут шохламасининг юзаси;
b – тўсин деворчасининг (қовурғасининг) қалинлиги;
S_w – ҳомутларга тик йўналишдаги хомутлар аро масофа.
φ_b1 – коэффициенти [1, 3.77-банд] дан аниқланади:
(3.56)

бу ерда R_b – бетоннинг ўққа оид сиқилишга ҳисобий қаршилиги, МПа.
Курс лойиҳа ишида кўндаланг куч бўйича ҳисоб таянч ўқига энг яқин бўлган фақат битта қия кесимда ҳисобланса кифоядир (3.4-расм).
Кўндаланг арматурали қия кесим мустаҳкамлиги қуйидаги шартга асосан текширилади [1, 3.78-банд; 2, 10.2-банд]:
; (3.57)
, (3.58)

бу ерда Q – қия кесим оҳиридаги ҳисобий кўндаланг куч;
a_тқ – таянч қисм таглигининг кўприк ўқи бўйлаб ўлчами.
l_т≤16,5 м учун a_тқ=0,45 м ва l_т=18,7…27,6 м учун a_тқ=0,48 м;
Q_{S, inc} – қия стерженлар томонидан қабул қилинадиган кўндаланг куч;
Q_Sw – ҳомутлар томонидан қабул қилинадиган кўндаланг куч;
Q_b – бетон сиқилган соҳаси томонидан қабул қилинадиган кўн-даланг куч [1, 3.78-банд; 2, 10.2-банд].
, (3.59)

488.75≤1144.4
– бетоннинг ўқ бўйича чўзилишга ҳисобий қаршилиги, [1, жадв.23] ёки 1-иловага кўра қабул қилинади;
С – қия кесим проекцияси узунлиги [10, 4.9-банд] бўйича тахминан аниқланади.
, (3.60)

_{8,3864≥2,7638
Шарт бажарилмаганлиги сабабли С=2,7638 деб оламиз}
m – иш шароити коэффициенти, у қуйидагига тенг:
. (3.61)

Бироқ, m камида 1,3 ва кўпи билан 2,5.

(3.61)да R_b,Sh – бетоннинг эгилишда синишга қаршилиги [1, жадв.23] ёки 1-илова бўйича қабул қилинади;
τ_q – меъёрий юклардан вужудга келувчи энг йирик синдирувчи зўриқиш; τ_q≤0,25·R_b,Sh бўлганида қия кесимлар бўйича мустаҳкамликка текширувни ўтказмаса ҳам бўлаверади, τ_q>0.25R_b,Sh бўлганида эса кесим қайтадан лойиҳаланиши керак;
Q_w – горизонтал арматура томонидан қабул қилинадиган зўри-қиш, кН.
, (3.62)
бу ерда – қия кесим β бурчак остида кесувчи зўриқтирилган ва зўриқтирилмаган горизонтал арматура юзаси, см², β – градусларда.
. (3.63)
Хомутлар аро жойлашган кесимларда β=90° бўлганда.
. (3.63)