O2 umumiy miqdori bo’yicha atrof muhitga keltirayotgan zararini aniqlash

5 - Амалий машғулот
Mavzu: Korxonalaridan chiqayotgan chang, CO₂, O₂ umumiy miqdori bo’yicha atrof muhitga keltirayotgan zararini aniqlash
Shaharlarda aholi zichligining ortishi, sanoatlashtirish va transportning rivojlanishi, tabiiy ekotizimlarga antropogen ta'sir ko'rsatish davri, bu esa atrof-muhitga halokatli ta'sir ko'rsatadi.
Tabiatni texnogen ta'sirlardan himoya qilishning radikal usullari - xavfli ishlab chiqarish chiqindilarini kamaytirish, chiqindilarni to'liq tozalash, tabiiy ekotizimlarga yukni cheklash va ularning ko'payish qobiliyatini saqlash.
Ishlab chiqarish ijobiy teskari aloqa shaklida tabiiy tizimlarga ta'sir qiladi. Shunday qilib, qazib olinadigan yoqilg'i yoqilganda, karbonat angidrid va boshqa zararli aralashmalar chiqariladi, ya'ni. qo'shimcha geterotrof komponent paydo bo'ladi.Yer usti ekotizimlari har yili karbonat angidridning 12% ni o'zlashtiradi.
Eng samarali o'rmon ekotizimlari. Daraxtlar vegetatsiya davrida 20-25 t/ga CO₂ ni o‘zlashtirib, 15-18 t/ga O₂ ni ajrata oladi.
Yog'och tabiatida (boshqa o'simliklardan farqli o'laroq) CO₂ uzoq vaqt davomida bog'langanligini unutmang.
Tizimning tabiiy va antropogen tarkibiy qismlari o'rtasida barqarorlikni yaratishga intilish kerak. Finlyandiya aholisi bunday tajribaga ega, bu erda mamlakatning barcha transport vositalarining ishlashi paytida yil davomida chiqarilgan CO₂ ning butun miqdori yog'ochning yillik o'sishini yaratish uchun sarflanadi.
Xuddi shu hududda ishlaydigan texnik ob'ektlar va ular bilan o'zaro ta'sir qiluvchi tabiiy muhit elementlari yig'indisi biotexnotsenoz deb ataladi. Quyida biotexnotsenozlarda CO₂ va O₂ oqimlarining diagrammasi keltirilgan.
→ СО₂ ↓
↑ produtsentlar
Ishlab chiqarish tabiiy
↓ ekosistema
→ О₂ ↑

Yoqilg'i yoqilganda kislorod iste'mol qilinadi va karbonat angidrid chiqariladi. O'rmon ekotizimlarida karbonat angidrid va kislorod oqimi teskari yo'nalishda bo'ladi: kislorod chiqariladi va karbonat angidrid so'riladi.

O'rmonlarning vahshiyona kesilishi va tabiiy muhitning yoqilg'i va avtotransport chiqindilari bilan ifloslanishi yashil o'simliklarning fotosintez faolligining pasayishiga olib keladi. Diagrammadan ko'rinib turibdiki, agar CO va O ning asosiy oqimlari muvozanatlanmagan bo'lsa, atmosferaning gaz tarkibining barcha oqibatlari bilan o'zgarishi xavfi mavjud.
Binobarin, biotexnotsenozda organik moddalar sintezi jarayonida atmosfera tarkibi barqaror bo‘lishi uchun yoqilg‘ining yonishi jarayonida ajralib chiqadigan barcha antropogen karbonat angidrid o‘zlashtirilishi, zarur miqdorda kislorod hosil bo‘lishi kerak.
Chiqarilgan CO₂ ni yutish uchun hosil bo'lishi kerak bo'lgan organik moddalarning massasini formuladan foydalanib hisoblash mumkin
М_{орг.modda.yutishi.}СО₂ = МСО₂ / 0,44х
bu yerda MCO₂ - yoqilg'i yonishi paytida chiqarilgan CO₂ ning umumiy miqdori; x - o'rmonzorlar uchun fotosintez tenglamasining koeffitsienti.
Yoqilg'i yoqish uchun ishlatiladigan O₂ miqdorini qoplash uchun yaratilishi kerak bo'lgan organik moddalar massasi.
М_{орг.modda.yutilishi.}СО₂ = МСО₂ / 0,32w
bu yerda MCO₂ - yoqilg'i yonishi paytida so'rilgan kislorodning umumiy miqdori; w - o'rmonzorlar uchun fotosintez tenglamasining koeffitsienti (o'rmon hisobiga qarang). Yog'och moddasi massasining ikkita qiymatining biotexnosenozida muvozanatni saqlash uchun bir vaqtning o'zida ikkala gaz balansini ta'minlaydigan eng kattasini tanlash kerak.
М_{орг.bosh.modda. =} max(M_{орг.modda yutilish} СО₂; М_{орг.modda chiqar}.О₂)
Keyinchalik tahlil qilish uchun yog'och moddasining mutlaqo quruq massasining qiymatini hajmga qayta hisoblash kerak;
V =М_орг.modda / Р
Bu erda P – mos keladigan turdagi yog'ochning asosiy zichligi, kg / m³;
V - yog'ochning umumiy hajmi, m³.
Bir gektarga yog'ochning o'rtacha yillik o'sishi V qiymatiga asoslanib - V yil (m³ / ga. yil), zarur o'rmon maydoni hisoblanadi: