O zR konst o. rganish 3826. qxd

Davlat suvereniteti
— xalqning suveren irodasini
ifoda etuvchi davlat hokimiyatining ichki ishlarda
va xalqaro munosabatlarda butunlay mustaqil ekan-
ligini bildiradi. Ya’ni, mamlakat hududida davlat
hokimiyati ustun va boshqa davlatlar bilan qanday
munosabatda bo‘lishini o‘zi belgilaydi, uning ish-
lariga boshqa davlatlar aralashish huquqiga ega
emas, deganidir. Davlat su 
vereniteti haqidagi g‘o 
-
yani XVI asrda fransiyalik mutafakkir Jon Boden
ilgari surgan edi. Uning fikricha suverenitet davlat-
ning muhim belgisi bo‘lib, suveren bo‘lmagan
davlat, davlat emas. J. Boden davlat suvere 
niteti
deganda, mutlaq, bo‘linmas oliy hokimiyatni
tasavvur qiladi. Davlat suvereniteti g‘oyasi ham bir
qator davlatlar Konstitutsiyalari mazmunida,
xalqaro huquq hujjatlarida asosiy o‘rinni egallaydi.
Jahondagi davlatlarni biri-biridan farqlovchi o‘z
nomlari bo‘ladi. Konstitu 
tsiya mizning 1-moddasiga
binoan Vatanimiz — suveren demokratik respublika
bo‘lib, 
«O‘zbekiston» yoki «O‘zbekiston Respublikasi»
degan nomlar bilan ataladi,
mazkur atamalar bir
ma’noni bildiradi. O‘zbekiston davlatining nomi va
uning ramzlari xalqaro shartnomalarda, davlat ido-
ralarining muhrlarida, xizmat hujjatlari va guvohno 
-
malarida ifodalanadi.
O‘zbekiston Respublikasi davlat suverenitetining
ajralmas sifatlari quyidagilardan iborat: O‘zbekiston
Res publikasi suvereniteti uning butun hududida amal-
25
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

da bo‘lishi, o‘z ichki va tashqi siyosatini mustaqil bel-
gilashi, butun hududda ustunlikka ega konstitutsiya va
qonunlarni qabul qilishi, o‘z hududining yaxlitligi va
daxlsizligini ta’minlash huquqini bildiradi.
Davlat mustaqilligini shartli ravishda belgilovchi
tashqi belgi, nishon yoki timsollar davlat ramzlari deb
ataladi. Har bir o‘zbekistonlik uchun muqaddas
bo‘lgan davlat ramzlari Konstitutsiyaning 5-moddasi-
da mustahkamlab qo‘yilgan. Bular — davlat bayrog‘i,
davlat gerbi va davlat madhiyasi. Davlat ramzlari
o‘zbek xalqining tuyg‘ularini, uning erk va ozodlik-
ka, baxt-saodatga intilishini tarannum etadi. Shuning
uchun ham siz yoshlar har kuni o‘qishni davlat mad-
hiyasini ijro etish bilan boshlaysizlar. Bu odat
o‘tmishga hurmat va kelajakka bo‘lgan ishonch
tuyg‘ulari mizni mustahkamlaydi. Respublikamizda
davlat ramzlari qonun bilan muhofaza qilinadi.
1994-yilning 22-sentabrida tasdiqlangan va 1995-yil
1-aprelidan kuchga kiritilgan Jinoyat Kodeksining
215-moddasiga ko‘ra davlat ramzlariga hurmatsizlik
qilish boshqaruv tartibiga qarshi jinoyat deb ta’rif -
lanib, unga jazo belgilangan.
Jahondagi demokratik davlatlarning konstitusiya -
lari «butun hokimiyat xalqqa tegishli» yoki «butun
hokimiyat xalq tomonidan amalga oshiriladi» degan
formulani o‘zida mujassamlashtirgan. Mustaqillik
Konstitutsiyasida ham xalq hokimiyatchiligi asosiy
prinsiplardan biri hisoblanadi. Xalq, xalq hokimi yati
g‘oyasi butun Kons titutsiyaga singib, uning mohiyatini
tashkil etadi. Kons 
titutsiyaning 2-bobida «xalq
hokimiyatchiligi» atamasi «hokimiyat manbayi» degan
atama bilan uzviy bog‘langan. Asosiy Qonunimizning
7-moddasida xalq hokimi 
yatchiligi prinsipini ifoda
etuv chi qoida mustahkamlangan. Ya’ni, bu qoidaga
ko‘ra, O‘zbekistonda davlat ho ki miyatining birdan bir
manbayi xalq bo‘lib, davlat xalq irodasini ifodalaydi,
uning manfaatlariga xizmat qiladi.
26
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Xalq hokimiyatchiligi prinsipi demokratik jamiyat
bunyod etishning huquqiy asosini tashkil etadi. Shu
bois demokratiya bugun yer yuzida inson hayotining
uzviy shartiga aylandi. Demokratiyaning asl mohiyati
xalqning o‘z-o‘zini boshqarishi, o‘z hayotini o‘z
xohishidan kelib chiqib qurishi va buning oqibati
uchun mas’uliyatni ham o‘ziga olishdir. 
Konstitutsiyaning 3-bobida huquqiy davlatning
muhim belgisi bo‘lgan Konstitutsiya va qonunning
ustuvorligini ta’minlash prinsipi mustahkamlangan.
Bu