O zbekiston respublikasi sogliqni saqlash vazirligi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

IV.Preparatlar, 
elektronmikrofotografiyalar, sxemalarni o'rganish,
albomda spinal gangliy, orqa miya, miyacha, bosh miya po'stlog’i va vegetativ
gangliyaning tuzilishi prinsiplarini aks ettirish:
4.1. Preparatlar qisqacha izoxi.
4 l.IM a g 'iz li - m iclinli nervninu k o ndalanu kcsimi. Kichik ob'ycktivda 
m agizli nerv tolasi ko'ndalang kcsim ida (1) o'q silindr qism ini (2), uni qoplab 
turuvchi m iyclin qobig'ini (2) toping. Nerv tolalari orasidagi cndoncvriyni (3), 
pcrincvriyni (4), nerv tolaiarining ayrim to'plam larini o'rab olgan, m ag'izli 
ncrvning tashqi qobig'ini hosil qiluvchi cpincvriyni (5) aniqlang. K atta 
ob'ycktiv 
ostida 
biriktiruvchi 
to'qim ali 
qobiqning 
fibroblastlarni, 
makrofaglarini va yog' hujayralarini, pcrm cvriyda navbatlashib joylashgan 
zich hujayralar va tolalar qavallarini, cpincvriyda yupqa biriktiruvchi to'qim ali 
qavatni toping, N crvning ham m a qobiqlaridan qon tom irlariga e'tibor bering.
4.1.2.O rqa miya tuguni. K ichik ob’ycktivda orqa miya tuguni tuzilishini 
ко rib chiqing. B iriktiruvchi to'qim ali kapsulani (1), nerv hujayralarini (2), 
orqa ildizni (3) hosil qiluvchi va oldingi ildizga (4) tegishli nerv tolalarini 
loping. Katta ob'ycktiv ostida pscvdounipolyar nerv hujayralari (5), satcllit 
hujayralari (6), Shvann hujayralari (7), biriktiruvchi to'qim a hujayralari (8) 
tuzilishini o'rganing.
233

---

4.1.3.O rqa m iyaning rivoilanishi. K ichik ob'yektivda ncrv nayini (1), 
gangliozplastinkani (2) toping. K atta ob'ycktiv ostida prcparatni m ukam m al 
о rganing. N crv nayining (3) yassilangan yon dcvorlarini, qanotdor plastinkani
(4), nerv nayi kanalini (7) ichki tom ondan ichki qavatni qoplovchi (5) 
epcndim ani (4), o'rta, yopqich, m anliya qavatlarini (8) toping .
4 .1.4.Qrqa m iya (Bilshovskiv usulida bo'yalgan V K ichik ob'ycktiv ostida 
m iyaning yum shoq pardasini (1), oq va kulrang m odda (2,3) konlurlarini 
aniqlang va rasm m i soling. O ldingi oraliq yoriqm (4), orqa lo'siqni (5), orqa 
m iya kanalini (6), kulrang moddadagi keng oldingi (7), yon (8) va tor orqa
(9) shoxlarini, oraliq zonani (10), oldingi (11) va orqa (12) kulrang 
birikm alarni toping. Dorsal yadro (13), oraliq zona yadrosi (14) yon yadrolar 
(15), oldingi shox yadrolarining (16) joylanishiga aham iyat bering. O rqa 
ildizni (17) toping. K atta ob'ycktiv ostida kulrang m oddadagi m ullipolyar 
ncyronlam ing yadrolarini (18), oq m odda ncrv tolalarim (19), orqa m iya 
kanalidagi cpcndim ogliotsitlarni (20) o'rganing.
4.1.5.M iyacha (Bilshovskiv usulida bo'valgant. K ichik ob'ycktiv ostida 
M iyacha yum shoq paradasini (1), kulrang (2) v . oq m oddalarni (3) toping. Oq 
va kulrang m odda qalinligi nisbatiga aham iyat bergan holda, m iyacha 
pushtachasining rasm ini soling. K ulrang moddadagi uch qavatni ajratib oling: 
m olckulyar (4), ganglioz (5) donador (6) qavat. Katta ob'ycktiv ostida 
m olckulyar qavatdagi yulduzsim on (7) va savatsim on (8) hujayralarni 
o'rganing. Savatsim on hujayralarning o'sim talari pushtachalar yo'nalishiga 
parallel joylashganligiga va ganglioz - noksim on hujayralar (Purkinyc 
hujayralar) atrofida savatchilar hosil qilishganiga aham iyat bering. N oksim on 
hujayralarning (9) shakliga, katta-kichikligiga va ular dcndritlarining (10) 
shoxlanishiga aham iyat bering. D onali hujayralarni (11), ularning neyritlarini 
(12), Goldji hujayralarini (13) o'rganing. Oq m oddadagi tolalar (14) va 
ncyroglial hujayralarning (15) rasm ini soling.
4.1.6. K atta yarim sharlar po'stlog'i. (Bilshovskiy usulida bo'yalgan). 
K ichik ob'yektiv ostida m iyaning yum shoq pardasini (1), kulrang (2) va oq (3) 
m oddasini toping. K ulrang m oddada olti qavatni hosil qiluvchi neyronlam ing 
sitoarxitcktonikasi bilan tanishib chiqing: M olckulyar (4), (5) tashqi donador, 
(6) piram idasim on hujayralar, (7) ichki donador, (8) ganglionar, (9) polim orf,
(10) hujayralar qavatlari. Katta ob'ycktiv ostida piram idasim on hujayralarning 
(10) tuzilishi va yo'nalishiga, ular o'sim talarining shoxlanishini (11), 
ncyroglial hujayralarning (12) tuzilishini o'rganing. M iyaning yum shoq 
qobig'i, kulrang va oq m oddadagi tom irlarga (13) aham iyat bering.
4.1.7. V egetativ ncrv tuguni (quvosh chigalil. K ichik ob'yektiv ostida ncrv 
ustunlaridan tarqalib ketuvchi gangliyni toping. Vegetativ gangliy orolchasini 
hosil qiluvchi biriktiruvchi to’qim ani (2), turli shakl va katta-kichikligidagi 
m ullipolyar nerv hujayralarini (3) toping