O zbekiston respublikasi sogliqni saqlash vazirligi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

. 
Silliq mushak to'qimasi
Silliq m ushak to'qim asi - (tcxtus m uscularis m onsfriatus) 
3
guruh 
m ushaklam i - 
m e z e n x im a l (m c z e n x im a d a n h o s il bo'ladi), e p id e r m a l
- 
(e k to d e r m a d a n h o s il b o 'la d i) va n e y r a l (n e r v m a n b a id a n h o s il b o 'la d i)
birlashtiradi. M ezenxim al silliq m ushaklar silliq m ushak hujayralaridan- silliq 
m iotsitlardan tuzilgan. Ular o'z navbatida silliq m ushak to'qim asini hosil 
qiladi va silliq m ushak to'qim asi tarkibida uchraydi. Silliq m iotsitlar tutam lari 
orasida tom irlar, nerv tolalari tutuvchi STBT yotadi. M ezenxim al silliq 
m ushaklar qon tom ir dcvorlarida, hazm nayida, boshqa naysim on a’zolar
196

---

dcvorlarida uchraydi. Silliq m iotsitlar xususiy sitologiya bo'lim ida to la ro q
bcrilgan.
113-rasm. Ushbu rasm da silliq m iotsitlarning b oshashgan va qisqargan 
xolatlari kcltirilgan. A -B o'shashgan xolat. B-Q ism an qisqargan xolat 
V-to'liq qisqargan xolat
1
. sarkolem m a
2
. zich tanachalar
3. sarkosom a 
_
4. sarkoplazm a
5
. bazal m cm brana
6
. aktin iplari.
7
. m iozin iplari
Epiderm al m ushaklar ckzokrin bezlar (ter, sut, so lak, ко z yoshi bczlari) 
oxirgi bo'lim larda uchraydi. Bu hujayralar yulduzsim on shaklga cga, 
o'sim talarida qisqaruvchi apparat m avjud, ular m ioepitelial hujayralar
deyiladi. 
, , 
, . - •
N cyral silliq m ushak ko'z yoy pardalarida joylashib, ко z qorachig ini
kcngaytirish va toraytirish vazifasini о taydi.
Silliq 
m ushaklar 
rcgeneratsiyasi 
gipcrtrofiya, 
pohploidiya 
va
proliferatsiya hisobiga bo ladi. 
, 
, 
. 
.
M u s h a k to 'q im a si y o s h g a к о 'ra о zg a rish la ri.
Ko'ndalamz - tam 'il mushak to aim asinine taraqqiyoti va regcncratsiyasi. 
Skelet 
m ushaklari 
m ioblast 
hujayralarining 
to'plam lari 
bo lgan 
m iotom lardan rivojlanadi. M ioblastlar yadrolam ing jadal bo'lm ishi natijasida 
yirik, ko'p yadroli tuzilm alar-m iosim plastlarga aylanadi. K eyinchalik ularda
m io fib rilla la r 
paydo bo'lib,yadrolari pcrifcriyaga suriladi.
M ushak to'qim asi qayta tiklanishi vaqtida k o p m iqdorda m ioblastlar 
hosil bo'ladi. M ioblastlar tolaning bazal qavati va plazm olcm m a orasida 
joylashgan kam bial hujayralar-m iosatellitotsitlar-yo'ldosh hujayralaridan hosil 
bo'ladi. Tug'ilishning birinchi yillaridan so'ng m ushak to'qim asining о sishi 
faqatgina tolalarning yo'g'onlashishi bilan bog'liq bo'lib, tolalar ко paym aydi.
197

---