O `zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligi Toshkent farmatsevtika instituti Farmatsevtik kimyo kafedrasi dori vositalarining instrumental tahlil usullari fanidan o`quv-uslubiy majmua

Ayrimfenotiazinxosilalarinixromatografiyalashsharoitivaushlanishvaqtlari, daqiqa.

Birikmalar	5% OG‘-1 210-240^0S azot, 100 ml/daqiqa		3,5% XE-60		3% OV -17
	rR	rR fenatiazin	rR	rR- fenatiazin	rR	rR- fenatiazin
Fenotiazin	6,3	1,00	4,25	1,00	4,9	1,00
Triflyupromazin	8,0	1,23	2,50	0,59	5,4	1.10
promazin	10,0	1,54	3,75	0,88	8,25	1.69
xlorpromazin	16,0	2,46	6,00	1,41	15,6	3.21
triflyuferazin	22,0	3.38	9,00	2.12	22,5	4,62
tioridazin	-	-	35,0	8,24	23,0	4,71
trixlorparazin	-	-	21,5	5,06	30,1	6,17

Gazsuyuqlikxromatografiyasixlorpromazinvauningmetabolitlariniqondanajratishvaaniqlashuchunqo‘llangan. Sutkasiga 100-250 mgxlorpromaziniste’molqilganbemorlardanolinganqonnamunalaridixlormetanbilanavvalishqoriymuxitda, so‘ngkislotalimuxitdaajratiladi. Xattoeritrotsitlarxamo‘rganilgan. Xlorpromazin 1,5% izoamilspirtisaqlagangeptanbilanekstraksiyalanadi. Taxlilsharoitlari: elektronzaxvatdetektorlixromatograf, kolonkalar, kislotava 5% dimetildixlorsilan, gazoxromRvaO, yokixromasorbL.GazxromRvaO 3% versamid 900 bilanxromosorbL 0,75-1,5%, versamid 900 bilanishlangan.

Dibenzazepinlarvabenzodiazepinlar.

Gazoxromatografikusuldadibenzazepinlarvaularningmetobolitlarinibiosuyuqliklardamiqdorinianiqlashusullarinijudako‘pishlardako‘rishmumkin.

S.P.AkchurinavaB.N.Izotovlarxlordiazepoksidvadiazepamniqonplazmasidan, ularningmetobolitibenzofenonasosidaaniqlashmetodikasiniishlabchiqishgan.
3-jadval
AyrimfenotiazinxosilalariniGSXushlanish
parametrlari (vaqt,daqiqa)

Birikmalarnomi	Kolonkaharorati^0S
	165^0S	180^0S	210^0S
Xlorpromazin	5,7	27	0,9
Xlorpromazingidroxlorid	6,2	30	-
Etapromazin	3,7	-	-
Etapromazingidroxlorid	4,1	20	-
Flyufenazin	13	-	6,6
Flyufenazingidroxlorid	13	13	7,3
Mepazin	7,3	33	-
Mepazingidroxlorid	7,7	35	-
Metoksipramazin	8,5	38	-
Metoksipramazinmalsat	9,5	43	-
Perfenazin	13	-	13
Proxlorperazin	32	125	2,9
Proxlorperazindimalsat	37	138	3,0
Proxlorperazinetandisulfant	13	-	2,8
Proxlorperazindigidroxlorid	13	-	3,1
Promazin	3,3	-	-
Promazingidroxlorid	3,7	-	-
Prometazin	2,9	-	-
Prometazingidroxlorid	3,0	-	-
Piratiazin	7,3	33	-
Piratiazingidroxlorid	7,6	35	-
Tioproazat	13	13	13
Tioproazatdigidroxlorid	13	-	-
Tioridazin	61	227	4,7
Tioridazingidroxlorid	70	233	4,7
Triflyuperazina	12,1	53	1,4
Triflyuperazinadigidroxlorid	12,4	57	1,7
triflyupramazin	2,2	-	-
triflyupramazingidroxlorid	2,6	-	-
Trimeprazin	3,1	-	-
Trimeprazintartrat	3,2	-	-

Buninguchunqonyokiqonplazmasinamunasixloroformbilanekstraksiyalanadi, erituvchiqurugunchaxaydaladi, quruqqoldiqqa 6nHClqo‘shib, 120⁰Sharoratda 20 daqiqaqizdiribgidrolizlanadi.

GidrolizatmuxitirN=10-11 gakeltirilgachbenzolbilanekstraksiyalanadi. Benzolqatlamiqurugunchaporlatilgach, qoldiqatsetondaeritiladivaxromatografiktekshiriladi.
XromatografSvet-106, doimiytezliknikombinatsiyalovchidetektor, kolonkauzunligi 100smx0,35 mm, faza-3% polietilenglikol 20000 saqlaganxromatonN-AW-HMDS, zarrachalaro‘lchami 60-75 meshbilanto‘ldirilgan 2-amino-5-5xlorbenzofenon(benzofenonxlordiazepoksid). Kolonkaningishchiharorati 190⁰S2-metilomino-5-xlorbenzafenon (benzafenondiazepam) uchunesa150⁰S. Detektorharorati 260⁰S, qo‘zg‘aluvchigazazot, 80ml/daqiqa, ushlanishvaqtibenzofenonxlordiazepoksiduchun-12 daqiqa,benzofenondiazepamuchun-10 daqiqa.
Imipramin – vauningbaziasosiy metoboltilarinibiologiknamunadananiqlashuchunsezgirbosqichularniekstraksiyalashga, so‘ngGSXusuldaaniqlashgaasoslangan. Sezgirlikdarajasi 0,01-0,05 mggachaboradi. 2-oksi-dismetilimipraminuchun 0,2-0,3mg

GSX. 3% OV-255 saqlagangazoxromG (60-80mesh) bilanto‘ldirilganshishakolonkada 235⁰Sharoratdabajariladi, qo‘zg‘aluvchigaz-azot, 100 ml/daqiqatezlikdaushlanishvaqtioksazepamuchun 0,8 daqiqa, diazepam – 1,4 daqiqa, prazepam-2,4 daqiqa (ichkistandart), N-diemetildiazepam-3,5 daqiqa, 3-oksidiazepam-7,9 daqiqa.

J. A. F. DeSilvaxodimlaribilanxakorlikdadiazepamvaN-metillimetaboltiiniqondananiqlashtexnikasiniyaratdilar. Usuldiazepamnibenzafenonxosilasigachagirolizlabso‘ngGSXusuldaaniqlashgaasoslangandiazepamto‘g‘ridan-to‘g‘rixromatografikaniqlashgahambo‘ladi, lekinbenzafenongachagidrolizlansasezgirlik 10 martaortadi. Buninguchunqonnamunasiefiryordamidaekstraksiyalanadivaekstrakt 6nHCleritmasibilanishlanadi. 1 soatdavomida 100⁰Sharoratdagidrolizlangach, hosilbo‘lganbenzafenonniefirbilanekstraksiyalanadi, aniqlashsilanva 190⁰Sharoratda 2% karbovaksMshimdirilgangazxromRbilanto‘ldirilgankolonkadabajarildi. Elektronyig‘uvchidetektoryordaminiyomlqondagi 0,02-0,03 mkgmoddanianiqlashmumkin. Metillangan 2-xlor-5-benzofenonuchunushlanishvaqti 5,5 daqiqa, amino-2-xlor-5-benzofenonuchun 11,2 daqiqagateng. Avtorlaroksibenzofenonnio‘rganishmadi, chunkiqondagidrolillimetobolitlaraniqlanmagan.
KeyinchalikA.G. HowardxamkorlikdadiazepamnivauningN-dimetil-diazepam, 3-oksidiazepamvaoksazepamko‘rinishidagimetobolitlariniqonzardobivapeshobdantezajratishusulinitaklifetdilar. BuninguchunqonzardobiyokipeshobrNmuxitiniatsetatlibuferbilan 5,3 gakeltiribbenzodiazepinglyukozidlarinigidrolizlashuchun-glyukronidazaqo‘shib 2 soat 37⁰Sharoratdainkubatsiyaqilindi. Ichkistandartqo‘shibetilbenzoatbilanekstraksiyalanadi. Organikqatlamelektronushlovchidetektorlixromatografdaaniqlashuchunyuborildi.
Klonazepamvauning 2 taasosiymetobolitlariodamqonizardobidanajratishvaaniqlashusuliyaratilgan.
Qonzardobiichkistandartsifatida 7-aminoklonazepamqo‘shibetilatsetatefiribilanajratibolindi.

1. 
   Erituvchiazotoqimidaporlatildi, qoldiq 0,01nxloridkislotasieritmasidaeritildivan-geksanbilanyuvildi. Kislotalisuvlieritmadanklonozepamvaichkistandarttoluolbilanekstraksiyalanibxromatografkolonkasigayuborildi (klonozepam).
   

Aniqlanuvchifazadagizardobgaikkinchiichkistandart 7-atsetiminoklonozepamvaaralashmarNmuxiti 1mfosfatbuferiqo‘shib 7,4gakeltirildi. Klonozepammetobolitlarivaichkistandartlartoluolvaetilatsetatefirining 1:1 nisbatdagiaralashmasibilanekstraksiyalandi, erituvchiporlatilib, qoldiqtoluoldaeritildivametobolitlarnianiqlashuchunxromatografkolonkasigayuborildi.
Kolonkamateriali 90 x 0,4 smo‘dchamlishishadanyasalgan, 1% OV-17 saqlagan 100-120 mesho‘lchamliseolitSΨ bilanto‘ldirilgan. Kolonkaharorati 270⁰S. Qo‘zg‘aluvchigazargon-metan 90:100, tezlik 80 ml/daqiqa. Detektorelektronaniqlovchi.
Aniqlanishsezgirligi 3-5 mg/mlbo‘libklonozepamis’temolqiluvchibemorlarqonzardobidananiqlashuchunetarlihisoblanadi.
Oksazapam, diazepam, N-dimetil – diazepam, N-metil-oksazepamvanitrozepamlarnisifatinivamiqdorinianiqlashuchuntakomillashtirilgangazoxromatografikusultavsiyaetilgan. Buishdaalanga-ionizatsiondetektorlixromatografqo‘llanilib, shishanaylikolonka 3% OV-1 saqlagan 60-80 meshzarrachaligazxrom – Ψ bilanto‘ldirilgan.
Qo‘zg‘aluvchitashuvchigaz-azot, tezlik 22 ml/daqiqa.
Kolonkaharorati 245⁰S. O‘rganilayotganmoddalarajralishiushlanishvaqtlarianiqlangan.
Ichkistandartsifatidaavtorlar 2-benzilamino-5-xlorbenzofenonqo‘shilgan.