O ‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi

§ 2.2. MAFKURALARNING NAMOYON BO`LISH XUSUSIYATLARI.
G’oyaning yuksak hayotidagi o`rni va ahamiyati juda muhim falsafiy masaladir. Inson o`zi g’oyalarni yaratadi, ulardan kuch-quvvat oladi. O`zi yaratgan g’oyalar insonning ongi va shuurini, tafakkuri va e`tiqodini egallab, uning sohibiga aylanadi. Yuksak g’oyalar odamlarni olijanob maqsadlar sari etaklaydi. G’oya etuk e`tiqodi butun, qadriyatlari yuksak insonnigina mardlik namunalarini ko`rsata oladi.

Toki dunyoda taraqqiyotga intilishi, bunyodkorlik hissi bor ekan, jamiyatda ilg’or g’oyalar tug’ilaveradi. Buzg’unchi g’oyalarning vujudga kelishiga esa vayronkor intilishlar sabab bo`ladi. Shunday ekan, ularga qarshi kurashga tayyor turish, ya`ni doimo xushyor va ogoh bo`lib yashamoq hayotning asosiy zaruriyati bo`lib qolaveradi. Milliy g’oya va mafkura o`zida gumanizm talablarini, xalqning iroda va intilishlarini aks ettirgan taqdirda jamiyatni birlashtirib, uning salohiyati va imkoniyatlarni to`la yuzaga chiqarishda beqiyos omil bo`ladi. Masalan, XX asrda dunyo hamjamiyati tomonidan tan olingan Yaponcha taraqqiyot modelini olaylik. Yapon milliy mafkurasi “Milliy davlatchilik tizimi (kokftay)”, “fuqarolik burchi”, “Yapon ruhi”, “tadbirkorlik”, “umummilliylik”, “fidoiylik”, “vatanparvarlik”, “poternolizm”, “jamoaga sadoqat”, “modernizaciya” kabi g’oya va tushunchalar ushbu mamlakatning bugungi kunda erishgan yuksak natijalarga poydevor bo`ldi.

G’oyaviy zaiflik va mafkuraviy beqarorlik esa millatning birdamligi, davlatning qudratiga putur etkazadi, uning taraqqiyotini orqaga surib yuboradi. Masalan Chingizxon bosqini tor istilosi davrlarida ayrim hukmdorlarning xalqni birlashtirish kurashga safarbar etmagani o`tkamizning qaramlik changaliga tushib qolishiga sabab bo`lgan. Xullas, insoniyat tarixi xilma-xil g’oya va mafkuralarning vujudga kelishi, amaliyoti, bir-biri bilan munosabatidan iborat uzluksiz jarayondir. Bu jarayonda turli g’oyalar u yoki ku kuchlarga xizmat qilishi, o`ziga ishongan kishilarni qanday maqsadlar tomon etaklashiga qarab bir-biridan farqlanadi.