O ’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent viloyati kasbiy ta’limni rivoglantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi toshkent tumani 1-sonli kasb-hunar maktabi aniq va tabiiy fanlar kafedrasi kimyo

Qiziqarli kimyoviy tajribalar

1. 
   Fir’avn iloni reaksiyasi.
   

Quruq yoqilg‘i ustiga 4-5 dona kalsiy glyukanat tabletkasidan qo‘yiladi va olov bilan yondiriladi. Bunda tabletka yonib ilonga o‘xshab uzun birikma hosil qiladi.
Izoh:Qadimda Misr imperatori Fir’avn o‘zini Ollohning yer yuzidagi payg‘ambari deb e’lon qiladi. Payg‘ambarlar esa mo‘jiza ko‘rsatishi lozim edi. U xuddi shu reaksiyadan foydalanib mo‘zija ko‘rsatadi. Shu sababli bu reaksiya Fir’avn iloni reaksiyasi deyiladi.

2. 
   Vulqon reaksiyasi.
   

Chinni kosachaga Ammoniy bixromat kukunidan 10-12 gram solinadi va olov bilan yondiriladi. Bunda ammoniy bixromat vulqonga o‘xshab olov sachratib yonadi. Shuning uchun ham Vulqon reaksiyasi deyiladi.

3. 
   Bitta kolbadan 3 xil suv solish.
   

Uchta probirka olib 1-ga fenolftaliyen kukuni, 2-ga metil qizili, 3-ga lakmus kukunidan bilinar bilinmas solib qo‘yiladi va rangsiz Natriy gidriksid eritmasi solingan kolbadan har bir probikaga 2-3 ml dan solinadi. Bunda 1-probirkada pushti, 2-probirkada sariq, 3-probirkada ko‘k rang paydo bo‘ladi.


4.Rangsiz qog‘ozda yozuv paydo qilish.
Oq qog‘ozga Sulfat kislota bilan yozilganda yozuv ko‘zga ko‘rinmaydi, lekin olovda tutib kuydirilganda, oq qog‘oz tarkibidagi syellyuloza bilan sulfat kislota reaksiyaga kirishib korbonat angidrid hosil bo‘ladi va olovda yonib uglerodga aylanadi. Bu esa qog‘ozda qora yozuvlar hosil bo‘lishiga sabab bo‘ladi.

4. 
   Sehrli tayoqchalar yoxud olovsiz tutun hosil qilish.
   

Ikkita tayoqcha olib 1-ni xlorid kislotaga, 2-ni suvli ammiak eritmasiga botirib bir-biriga yaqinlashtirilganda tutun hosil bo‘ladi. Bunda ammiak gazi ajralib chiqib tutun hosil bo‘ladi.

5. 
   Suvda qog‘oz yondirish reaksiyasi.
   

Kolbaga biroz suv solib, kalsiy metalini oksid pardasidan tozalab filtr qog‘ozga o‘rab kolbadagi suvga solinadi va ustini varonka bilan yopiladi. Bunda kalsiy aktiv modda bo‘lganligi uchun suv bilan yonib reaksiyaga kirishadi.