O‘ zbekiston respublikasi oliy va o‘ rta max sus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

 
 
 

---

183 
 
 
8-bob. VALYUTA OPERATSIYALARI AUDITI 
 
8.1.  Banklarda  valyuta  operatsiyalarining  turlari  va  audit 
qilishning umumiy qoidalari 
8.2.  Chet  el  valyutasidagi  bank  operatsiyalarini  audit  qilish 
tartibi 
8.3. 
Bankning 
ichki 
valyuta 
bozorida 
konversion 
operatsiyalarni tekshirish 
8.4. Ayirboshlash shoxobchalarini audit qilish tartibi
 
 
8.1. Banklarda valyuta operatsiyalarining turlari va audit 
qilishning umumiy qoidalari 
 
Mustaqillikning  dastlabki  yillarida  tashqi  aloqalarni  kengaytirish, 
respublikaning  eksport  imkoniyatlarini  rivojlantirishni  ra
g‘
batlantirish 
maqsadida  butun  tashqi  iqtisodiy  faoliyatni  erkinlashtirish  uchun 
huquqiy negizlarni yaratib bergan asosiy qonun hujjatlari qabul qilindi. 
Bular respublikaning iqtisodiy manfaatlarini, 
O‘
zbekistonning xorijdagi 
yuridik shaxslar va (jismoniy) fuqarolarini himoya qilishni ta’minlashga, 
respublika  hududida  xorijiy  sarmoyadorlar  faoliyati  uchun  huquqiy 
kafolatlarni belgilab berishga imkoniyat yaratdi. 
Valyuta  operatsiyalari 
–
  bu  xorijiy  valyutada  va  valyutaviy 
qimmatliklar bilan b
o‘
ladigan oldi-sotdi operatsiyalaridir. 
Valyuta  operatsiyalariga  quyidagilar  kiradi:  valyuta  boyliklariga 
b
o‘
lgan mulk huquqining va boshqa huquqlarning 
o‘
zga shaxsga 
o‘
tishi 
hamda valyuta boyliklarini t
o‘
lov vositasi sifatida ishlatish bilan bo
g‘
liq 
operatsiyalar;  valyuta  boyliklarini 
O‘
zbekiston  Respublikasiga  olib 
kirish  va  j
o‘
natish,  shuningdek, 
O‘
zbekiston  Respublikasidan  olib 
chiqish  va  j
o‘
natish;  xalqaro  pul  j
o‘
natmalarini  amalga  oshirish; 
rezidentlar va norezidentlar 
o‘
rtasida milliy valyutadagi operatsiyalar. 
Valyuta  operatsiyalari  asosan  valyuta  bozorlarida  amalga 
oshiriladi. Rasmiy valyuta-moliya bozorining eng yirik jahon markazlari 
London, Nyu-York, Frankfurg, Mayn va Tokio shaharlari hisoblanadi. 

---

184 
 
Bu  shaharlarda  k
o‘
p  sonli  b
o‘
limlar  tarmo
g‘
iga  va  erkin  naqd  chet  el 
valyutasiga ega juda yirik jahon tijorat banklari faoliyat k
o‘
rsatadi. 
Valyuta  bozorlarida  amalga  oshiriladigan  valyuta  operatsiyalari 
mohiyatiga k
o‘
ra quyidagicha b
o‘
linadi: 
 
 
 
4-rasm.