169
Auditorlik tekshiruvining asosiy bosqichlarini
o‘
tkazish natijalari
audit
o‘
tkazishdan q
o‘
yilgan maqsadga erishilganlik darajasini
baholagan holda auditorning ishchi hujjatlarida qaid qilinishi lozim.
Audit
o‘
tkazish dasturining
“
Kreditor qarzlarni tekshirish
ˮ
b
o‘
limi
b
o‘
yicha
o‘
tkazilgan audit natijalarini baholashda quyidagi auditorlik
amallarini tahlil qilish va baholash maqsadga muvofiq: Keyingi pul
kirimlari va tegishli hisobvaraqlar qoldiqlaridan t
o‘
langan t
o‘
lovlarga
doir dastlabki hujjatlarni tekshirish:
- auditorlar odatda buxgalteriya balansi tuzilgandan keyingi to
audit
o‘
tkazilgan oxirgi kunga qadar amalga oshirilgan t
o‘
lovlarni ham
tekshiradi. Shundan s
o‘
ng auditor t
o‘
lovi tasdiqlangan va
tasdiqlanmagan qarzlar summalarining katta - kichikligini
baholaydi;
- hisobvaraqlarni buxgalteriya hisoboti tuzilganidan s
o‘
ng
tayyorlangan moddiy javobgar shaxslar hisobotlari bilan, hisob
ma’lumotlari bo‘
yicha qoldiqlar bilan solishtirish.
Buxgalteriya hisoboti tuzilgan kundan oldin olingan barcha
hisobvaraqlar (k
o‘
rsatilgan xizmatlar uchun) joriy davrdagi hisobda va
shu davr uchun tuzilgan hisobotda aks ettirilishi kerak. Shuning uchun
buxgalteriya balansi tuzilgan sanadan s
o‘
ng tayyorlangan materiallar
harakati t
o‘g‘
risidagi hisobotlar va hisobvaraqlardagi sanalar, mulklar va
majburiyatlarning balansda t
o‘g‘
ri aks ettirilganligini tekshirish
maqsadida taqqoslanishi maqsadga muvofiq. Mavjud qoldiqlarni
hisobvaraq-
fakturalar ma’lumotlari, moddiy javobgar shaxslar
hisobotlari va t
o‘
lov hujjatlari bilan solishtirish. Agar debitor va kreditor
qarzlarning miqdori tijorat bank moliyaviy ahvoli uchun sezilarli
darajada b
o‘
lsa, auditorlar hisobga olishning t
o‘g‘
riligi va aniqligini
tekshirishi, shuningdek, hisob ma’lumotlari bo‘
yicha majburiyatlarning
oshirib k
o‘
rsatilmaganligini aniqlashlari lozim. Bu holda dastlabki
hujjatlar ma’lumotlari analitik hisob registrlari (jurnallar, oborot yoki
saldo vedomostlari)da aks ettirilgan axborotlar bilan, oldin eng katta
qoldiqlaridan boshlab (chunki ular b
o‘
yicha oshirib k
o‘
rsatish ehtimoli
k
o‘proq) solishtiriladi. Olingan ma’lumotlar bo‘
yicha hisob yozuvlarida
(masalan, bitta hisobvaraqni hisob registrida ikki marta aks ettirish va
170
shunga
o‘
xshash) majburiyatlar (debitor va kreditor qarzlar) oshirib
k
o‘
rsatilish holatlarining katta-kichikligini baholash zarur.
Debitor va
kreditor qarzlar holati b
o‘
yicha tekshirish:
Filial tomonidan t
o‘
lovsizliklarni kamaytirish, t
o‘
lov intizomini
mustahkamlash borasida qilingan ishlarga baho berish uchun
quyidagilarga e’tibor beriladi
:
•
mol j
o‘
natuvchilardan yoki t
o‘
lovchilardan b
o‘
lgan qarzlarning
o‘
sib borish sabablariga;
•
favqulodda q
o‘
mita ishiga baho berish: yagona moliyaviy hisob-
kitob kunlarining
o‘
tkazilishiga;
•
joylarda debitor va kreditor qarzlar b
o‘
yicha tekshirishlar
o‘
tkazilishiga;
•
har oyda tashkilotlardan debitor va kreditor qarzlar b
o‘
yicha
talqinlar, muddati
o‘
tgan qarzlarga taqqoslama dalolatnomalarining
talab qilib olinishi
ahvoliga;
•
debitor (19907, 19908, 19909, 19910, 19925, 19929, 19997)
xarajat (55100, 56200, 56300, 56400, 56510, 56718, 56800) hisob
raqamlarida operatsiyalarni amalga oshrish uchun asos hujjatlarning
mavjudligini
o‘
rganish kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: