O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol


  Qarang:  Sulaymonova  F.  Sharq  va  G ‘arb.  Toshkent,  1997,  377—378-l^tlar



Download 10,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet63/412
Sana12.09.2021
Hajmi10,33 Mb.
#172143
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   412
Bog'liq
Inson falsafasi. Choriyev A

1  Qarang:  Sulaymonova  F.  Sharq  va  G ‘arb.  Toshkent,  1997,  377—378-l^tlar.

79



safiy  pand-u  nasihatlar,  ya’ni  inson  aql-idroki,  hamda  «ruhiy 

pand-u  nasihatlar»,  ya’ni  Muqaddas  Ruh  o'gitlari.  Insondagi 

ilohiylik  haqidagi  o‘rta  asr  an’analariga  zid  mulohazalari  tufayli 

Dante  tomistlar  tanqidiga  duchor  bo'ldi.

Dante  insonparvarligi  faqirona  hayotni  rad  etadi,  unda  inson 

qudratiga  ishonch  mujassamlashgan.  Inson  o‘z  baxtini,  o‘z 

taqdirini  o‘z  qo‘li  bilan  yaratadi.  0 ‘zining  baxt-saodatga  eri- 

shishi  uchun  o‘zi  mutasaddi,  o‘zi  mas’ul.  Buning  uchun  inson 

o‘z  shaxsining  imkoniyatlariga  tayanmog'i  lozim.  Birovning  boyli- 

giga  yoxud  meros  tufayli  qo‘lga  kiritilgan  mol-u  mulkka  ko‘z 

tikmaslik  darkor.  Shuningdek,  kimlarningdir  ijtimoiy  ahvoliga 

tayanib  boyishni  orzu  qiladigan  kishilarni  qattiq  qoralaydi.

Dante  nafaqat  neoplatonizm,  balki  Sharq  mutafakkirlari  Abu 

Nasr  Forobiy,  Abu  Ali  ibn  Sino,  ayniqsa,  Ibn  Rushd  g‘oyalari 

ta’sirida  ijod  qildi.  Ibn  Rushdning  inson  aql-idroki  imkoniyatlari 

va  intellektual  faollik  haqidagi  ta ’limoti  bilan  tanishgach,  Dante 

insoniyatning  eng  muhim  vazifasi  aql-idrok  imkoniyatlaridan 

yanada  to‘laroq  foydalanish,  uni  kundalik  amaliy  faoliyatida 

imkoniyat  boricha  tezroq  ro‘yobga  chiqarish  bilan  bevosita  bog'liq, 

degan  xulosaga  keladi.  Bunday  umumbashariy,  umuminsoniy 

vazifani  uddalamoq  uchun  din  va  cherkov  davlat  ishlariga  ara- 

lashmasligi  lozim.  Din  va  cherkov  insoniyat  yechimini  kutib 

kelgan  «abadiy»  muammolar  bilan  mashg'ul  bo‘lmog‘i  lozim. 

Kundalik  turmush  masalalarining  yechimini  topish  kishilarning 

o‘z  ixtiyorida  bo‘lmog‘i  kerak.  Turgan  gapki,  kishilar  tinchlik- 

osoyishtalik,  xotiijamlikka  asoslangan,  odamlarga  baxt-saodat  olib 

keluvchi  jamiyatni  barpo  qilishga  intiladilar.

Gumanistik  antoropotsentrizm   italiyalik  mashhur  faylasuf 

alloma  Piko  Della  M irandola1  asarlarida  o‘zining  eng  baland 

cho'qqisiga  ko‘tarildi.  ОЧа  iste’dodli,  boyvachcha  graf  Piko 

yunon,  arab,  yahudiy,  aramey  tillarini  yaxshi  bilar  edi.2


Download 10,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   412




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish