O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol

Ulus  podshohi-yu  darvishvash,

Anga  shohlikdin  fa q r  xash...

Xaloyiqqa  bu  shohdin  o ‘lsin  nishot,

Dame  b o ‘lmasun  xoli  indin  bisot2.

Yuqoridagi  fikr-mulohazalardan  ko‘rinib  turibdiki,  badaxloq- 

lik,  ayyorlik  —  muttahamlikka  olib  keladi.  Ayyor  muttahamlar 

jamiyat  qonunlariga,  qoidalariga  rioya  qilmaydilar,  ularni  chet- 

lab  o'tadilar.  Ayni  paytda,  axloqsizlik  hukm  surgan  jamiyatda 

intizomli,  insof-diyonatli,  qonunparvar  odamlar  omadsizlikka 

duch  keladilar.  Navoiyning  tushuntirishicha,  jamiyatda  bunday 

illatlaming  ko'payib  ketishiga  jamiyatni  boshqaruvchi  amaldorlar 

ham  aybdor.  «Mahbub  ul-qulub»  asarida  yozganidek,  «Agar  shoh 

adolatparvar  bo‘lsa,  aholisida  ham  adolat  asarlari  bo‘ladi.  Agar 

shohning  odati  xalqqa  zulm  qilishlik  bo‘lsa,  eli  ham  zulm  fikri 

bilan  yashaydi.  Agar  shoh  kofirtabiajt  bo'lsa,  qaramog'idagilarda 

ham  shunday  kofirlik  fe’li  bo‘ladi»3.

Alisher  Navoiy  «Hayrat  ul-abror»  asarida  insondagi  yaxshilik, 

ezgulikning  shakllanganligining  eng  muhim  ko‘ rsatkichlaridan  biri 

vafo  deb  hisoblaydi.  Uning  fikricha,  vafo  lafzi  halollikda,  o‘z 

va’dasining  ustidan  chiqishda,  yaxshi  ko'rgan  kishisiga  sadoqat, 

fidoyilikda  namoyon  bo‘ladi.  Vafo  inson  ma’naviy  saviyasining 

qamrov  doirasini  kengaytiradi,  uning  mazmunini  boyitadi.