O 'z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L iy va o 'r t a m a X s u s

1.  Pedagogik  tadqiqotlar  metodlarining  mazmun  mohiyati.

O 'z b e k is to n   R e s p u b lik a s in in g  

P rezidenti 

I. A. 

K a r im o v n i n g  

« O 'z b e k is to n n in g   o'z  istiqlol  va  taraq qiy o t  yo'li»,  « O 'z b e k iston

—  kelajagi  b u v u k   davlat»  asarlarid a   u m u m i n s o n iy   q adriyatlarga 

qaytish  h a q id a g i  m u lo h a z a la rid a   t a ’lim -ta rb iy a   m a s a la la rin i  faol- 

likka  a s o sla n g a n   ta m o y illa r d a   o 'tk a z is h ,  o'sib  kelayotgan  yosh

20

---

avlodni  y a n g ilik la rn i  tez  qabul  qi 1 ishga  u n d a s h ,  istiqlol  yarat- 

gan   keng  i m k o n iy a tla r d a n   foy d alan ib  xo 'jalik  va  m a d a n i y a t n i n g  

h a m m a   s o h a la r id a   y u k s a k   natijalarga  e rish ish   h a q id a   gap  boradi. 

Bu  y a n g ic h a   d u n v o q a ra s h   xalq  t a ’l im id a   ilgari  su rilg a n   uzluksiz 

t a 'l i m   va  shaxs  xislatlarin i  ijodkorlik  t a ’lim i  orqali  rivojlantirish- 

da  ta 'l i m   nazariyasi  oldiga  yangi  va z ifala rn i  q o 'y a d i.

Xalq  t a ’lim i  tiz im in i  tu b d a n   o ‘zg artirish,  u n in g   rivoji  u c h un  

p e dago g ik,  uslubiy,  psixologik  s h a ro itla rn i  yaratish  talab  etiiadi. 

A m a liv o td a n   shu  narsa  a niq   ravshanki,  h a r  q a n d a y   ilm iy  xulosa 

tajriba  va  ilm iv -ta d q iq o tla rg a   asoslanadi.. P e d a g o g ik a d a ,  xu susan 

t a ’lim   va  tarbiy ada  ilm iy -ta d q iq o tla r  hech  q a c h o n   t o ‘xtam avdi  va 

uzluksiz  davom   etaveradi.

P edagogik  ta d q iq o tla rn in g   fani  sifatida  m a k t a b   va  boshqa 

o 'qu v  y u r tl a r i n in g   faoliyati,  u n in g   m aq sa d i,  d a s tu riy   m a'nosi, 

o'qitu v chi  va  o 'q u v c h ila r  faoliyati,  tash k iliy   shakl  h a m d a   ijtimoiy 

sha roitla r  x iz m a t  qiladi.

D id a k tik   faoliyat  o'qituvchi  va  o 'q u v c h ila rn in g   x a tti-h a ra k a t- 

laridan   iborat.  B un d ay  faoliyat  natijasida  o 'q u v c h ila r  bilim ,  iqti­

d o r  va  k o 'n ik m a la r g a   ega  bo'lad ilar,  o 'z  d u n y o q a ra s h in i,  shaxsiy 

q a d riy a tla r  tiz im in i  sha k lla ntira d ila r.  Tahsil  natijasida  o'q uvchi 

s h a x sin in g   turli  xislatlari  s hak llantirilad i.  B un d a y   o 'z g a rish la rn i 

ku zatish , 

hisobga  olish  ped ag o gik   t a d q iq o tla r n in g   asoslari- 

d a n   h isob la n a d i.  Yuqoridagi  o'zgarishlar,  o 'q itu v c h in in g   d id a k ­

tik  faoliyati  ta'siridagi  va  o 'z  shaxsiy  x a tti- h a ra k a tla ri  ta'siridagi 

o 'z g a ris h la r  orasidagi  q o n u n iv a tla rn i  o ch ish g a ,  u la r n i  tah lil  qi-

1 ishga  im k o n   beradi.  O 'q u v c h ila r  va  o 'q itu v c h ila rn in g   o'quv  ish ­

lari,  sharoitlari,  h a ra k a tla ri,  t a ’lim  m a z m u n i,  m e to d   va  vositalari 

orasidagi  b o g 'liq lik la r tabiat  qo n u n iy atla ri  q a n d a y   obyektiv  xarak- 

terga  ega  bo'lsa,  sh u n d a y   obyektiv  x arak terg a  egadir.

T a ’lim   va  tarbiyaga  taalluqli  x a tti- h a ra k a tla rn i  tafa k k u rg a  

asoslan ib  tahlil  qilish  pedagogika  va  d id a k tik a d a   yagona  usul 

h iso b la n is h in i  Yan  A m o s   K o m e n s k iy n in g   « B uyuk  d i d a k t i k a » 

va  K.D .  U sh in s k iy n in g   « Inso n  tarbiya  fani  sifatida»  asarlarida 

ko'rish  m u m k in .

O 'q u v -tarb iy a  ja ra y o n i  haqida jiddiy  xu lo sa la r  c h iq a ris h   uch u n  

m u n ta z a m   ravishda  olib  bo rilg an   k uzatishlar,  tajriba,  faktlarga 

aso sla n g a n   e m p irik   tad q iq o tla r  natijalariga  a sosla nish   zarur.