O 'z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L iy va o 'r t a m a X s u s

Mci'niza  yirik  ha jmdagi   o'quv  mat eri al ini   og'zaki  bayon  qilish 

met od i  sanalib,  u  q a t ’iy  man t iq i y  ketma-ket li k,   uzatilavotgan  ax- 

b o r ot l a r n i n g   ko'pligi,  b i l i ml a r   b a y o n i n i n g   tizimliligi  kabi  o'ziga 

xos  xususiyatlarni  n a m o y o n   etadi.

M a ' ru z a  m a z m u n i   m u r a k k a b   tizimlar,  hodisalar,  obyektlar, 

j arayonlar,  u l a r n i n g   sababli-oqibatli  b o g i a n i s h l a r i ,   q o n u n   va  qoi- 

d a l a r d a n   tashki l  t opadi,  u  b u t u n   dars  j ar a yo ni ni   q a m r a b   olishi 

m u m k i n .   M a ’ruza  met odi   t ush u nt i ri sh  va  s u hb a t n i n g   a sta -se ki n 

kengayib  b o r is h id an   vujudga  keladi,  bir  vaqtda  o' quvchil arni  

qisqacha  yozib  olish  ( konspekt lash)ga  o' rgata  boradi.

M a k t a b   m a ’r u z as i n i n g  sama rad o r li gi ni   t a ’m i nl a sh   shartlari 

q uyi dagi la rda n  iborat:  m a ’ruza  rejasini  tuzish;  o' quvchil arni  

m a ' r u z a   mavzusi,  rejasi  bilan  tanishtirish;  m a ’ruza  b a n d la r in i  

mantiqiylik  va  k e tm a- ke tl ik d a   bayon  etish:  ha r   bir  b an di ni   q is qa ­

cha  xulosalash;  m a ’r u z a n i n g   bir  q i smi dan   ikkinchisiga  o ' t i s h d a  

mant iqi y  a lo qador li kni   t a ’m in l as h ;  m a ' r u z a n i   m u a m m o l i   va  his- 

siy  t a r zd a   bayon  qilish;  b u n d a   nutq  i mkoniyati,  misollar,  aniq 

dalillar  va  qiyosl ashlar dan  foydalanish;  o ' q uv c hi la rn i ng   bilish 

faoliyatini  m a h o r a t   bilan  boshqari sh;   m a ’r u z a n i n g   m u h i m   jihat- 

larini  o ch ib   berish;  o ' qu vc h il a r   m a ' r u z a n i n g   asosiy  o'r in l ar ini  

yozib  borishl ari ga  i m k o n   ya rat ish;  m u h i m   o 'r i n l a r n i   t a' ki dl ab  

ko'rsatish;  m a ’r uza  m a z m u n i n i   ko' r gazmali   tarzda  ( namoyi sh,   il- 

lyustratsiya,  vi deofilm  va  b o s h qa la r da n  f oydalangan  holda)  yori­

tish.

T a i i m   sifatini  o s hi ri sh da