O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

24-jadval
Ayrim ekinlarning yetilgan urug‘larining solishtirma og‘irligi
Ekin nomi
Solishtirma og'irligi, kg/1
B u g‘doy
1,330
Javdar
1,260
Arpa
1,230
Suli
1,130
Oqburchoq
1,370
Y asmiq
1,350

---

Burchoq
1,350
Vika
1,350
Loviya
1,320
Kungaboqar
0,937
Maxsar
0,985j
Nasha
0,927
Kanakunjut
0,920
5.6. Don naturasining hajmiy og‘irligini aniqlash
D on naturasi qanday b o ‘lmasin biror xajmdagi donning og‘irligidir. 
U b a ’zan donning hajmiy vazni deb ham ataladi. D onda odatda ancha 
yengil b o ‘ladigan h ar xil aralashm alarning uchrashi uning sifatini va 
shu bilan birga naturasini pasaytirib yuboradi. D onning namligi yuqori 
b o ‘lsa ham n aturasi pasayib ketadi. D em ak, donning n atu rasi uning 
um umiy sifatini bildiradi. O datda donning naturasi yuqori b o ‘lsa, uning 
sifati ham yuqori b o ‘ladi. Biroq b a ’zan donning n aturasi yuqori b o ‘lgani 
holda, sifati pasayib ketishi ham m um kin. D onga m ayda yoki siniq donlar, 
har xil mayda, og‘ir, asosan anorganik aralashm alar q o ‘shilib qolganda, 
shunday ahvol ro ‘y beradi. Bu aralashm alar donlar o ‘rtasiga joylashib 
olib, ularn ing n atu rasin i oshiradi. Shu sab abd an donning naturasini 
aniqlash bilan bir vaq tda uni sirtdan yaxshilab tekshirib, q o ‘shim cha 
tavsif berish kerak b o ‘ladi.
D onning naturasi purka deb ataladigan alohida g‘alla tarozilarida 
aniqlanadi. P u rk a la r xilm a-xil b o ‘ladi. K o ‘p ro q m etrik p u rk ala rd a n
foydalaniladi.
M e trik p u rk a d o n n in g gram m m iq d o rin i 1 1 h ajm d a ifodalaydi. 
Bunday purkalar 1 litrli va 20 litrli b o ‘ladi. 1 litrli purka k o ‘p ishlatiladi. 
Bu purka quyidagicha tuzilgan. Tarozi bilan 3 ta nay b o ‘ladi. Hajm i 1 1 
ga teng A nay don tortsa, В va V naylar donni tortishga tayyorlaydi. A 
nay uzun, ustki qismida pichoq solinadigan kertigi, tubida havo chiqib 
ketishi uchun teshiklar (J) q o ‘yilgan g‘alviri bor. Bundan tashqari, shu 
nayga bemalol sig‘adigan og‘ir doira shaklidagi posongi (D) b o ‘ladi.