|
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati:
1.
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining ―Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va
axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish to‗g‗risida‖ gi Farmoni.
2.
O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Kompyuterlashtirishni yanada
rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish to‗g‗risida‖gi qarori.
3.
. O‗zbekiston Respublikasi «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»
4.
ZIYO.Net.uz.
MALAKA OSHIRISH TIZIMIDA MAKTAB O‘QITUVCHILARINING AXBOROT
KOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI BO‘YICHA KOMPETENTLIGINI
RIVOJLANTIRISH
Abdullaxo‟jaeva M.A., Toshkent shahar
XTXQRUMOHM "Aniq va tabiiy fanlar
metodikasi" kafedrasi o‟qituvchisi
Bugungi kunda axborot-kommunikastiya texnologiyalari ta‘lim tizimida tobora muhim va asosiy
o‘rinlarni egallamoqda.
Buning asosiy sabablari esa barchaga ma‘lum:
114
■ kompyuter, ayniqsa, internet tarmog‘iga ulangan kompyuter ixtiyoriy soha bo‘yicha o‘zida katta
hajmli bilimlarni jamlaydi;
■ ushbu bilimlarni olish oson, qulay va ko‘zga ko‘rinarli darajada amaliydir;
■ axborot texnologiyalarini qo‘llagan holda o‘qitish, shubhasiz, oddiy o‘qitishga qaraganda
ustunlikka ega;
■ insonning ma‘naviy, jismoniy va texnologik ko‘nikmalari kamol topishida to‘plangan
bilimlardan foydalanish imkoniyati cheksiz.
Malaka oshirish tizimida axborot kommunikastiya texnologiyalarning qo‘llanilishi o‘quv jarayoni
samaradorligi, tinglovchilar bilimi va tayyorgarligini oshiradi, o‘quv jarayonini shaxsga yo‘naltirishga va
bilimlarni bir tizimga keltirishga yordam beradi. Axborot-kommunikastiya texnologiyalarini tatbiq etish
bilim berish sifatini oshiradi, tinglovchilarni mashg‘ulotlar jarayoniga faol jalb qiladi, shaxsning bilim
olishga bo‘lgan talablarini hisobga olgan holda ularga individual yondashish imkoniyatlarini beradi. Bu
esa o‘z ustida ishlash va izlanishga turtki bo‘ladi.
Bugungi kunda kompyuter dasturlari soni nihoyatda ko‘p bo‘lib, ularni hayotning barcha sohalarida
qo‘llash imkoniyati mavjud. Eng ko‘p tarqalgan, o‘rganish oson va qiziqarli dasturlardan biri Microsoft
Power Point dasturidir. Turli manbalardan axborot olish, ularni tartibga keltirish hamda chiroyli va
samarali tarzda taqdim qilish uchun Microsoft Power Point dasturidan foydalanish qulaydir.
Malaka oshirish kurslari tinglovchilarini ta‘lim olishga qiziqtirish uchun ularning oldiga kundalik
ish faoliyati bilan bog‘liq muammoli masalani qo‘yish kerak. Masalan, o‘qituvchiga o‘zi o‘tadigan fandan
ixtiyoriy mavzu bo‘yicha multimediali taqdimot yaratish topshirig‘ini tavsiya etish mumkin.
Kurs tinglovchilariga o‘tiladigan birinchi darsda dasturning qaysi sohalarda qo‘llanilishi haqida
aytib o‘tamiz: turli seminar, konferenstiya, yig‘ilishlarda foydalanish uchun taqdimotlar yaratish, dars
ishlanmalari tayyorlash va hokazolar. Eng asosiysi, taqdimot yaratish orqali tinglovchi o‘zining fikri,
ijodiy va ilmiy g‘oyalarini taqdim etishihaqida aytib o‘tiladi. Dastur imkoniyatlaridan foydalangan holda
turli faxriy yorliqlar va tabriknomalar, reklama varaqlari, hattoki, maktab nashrlari uchun gazeta yoki
jurnallarning maketini yaratish mumkinligi ma‘lum qilinadi.
Ushbu mashg‘ulotning o‘zida oldin o‘qib ketgan tinglovchilar tomonidan yaratilgan eng yaxshi,
o‘ziga xos, chiroyli, videofayl, tovush va animastiyalardan o‘rinli foydalanilgan taqdimotlardan
namunalar namoyish etiladi. Mashg‘ulotni ana shu tarzda tashkil etish tinglovchilarda taqdimotning
tuzilishi, bezatilishi va nimaga mo‘ljallanganligi haqida tushuncha paydo qiladi. Shu bilan birga ularda
«nima uchun men ham shunday, kerak bo‘lsa bundan ham yaxshiroq taqdimot yarata olmas ekanman»,
degan fikrni uyg‘otadi. Mana shu tarzda mashg‘ulotda tinglovchilar faolligi, ya‘ni, bilim, ko‘nikma va
malakasini oshirishga bo‘lgan faollikni vujudga keltirish mumkin.
Amaliy mashg‘ulot tinglovchilarga egallagan bilimlarini amaliyotda qo‘llash, dasturning turli
imkoniyatlaridan o‘rinli foydalanish ko‘nikmalarini shakllantirishga sharoit yaratadi. Bularni quyidagi
laboratoriya topshiriqlarini bajarish orqali amalga oshirish mumkin:
• slaydga matn kiritish va uni tahrirlash (WordArt obyektlari, rasmlar qo‘yish va ularni formatlash);
• faxriy yorliq maketini yaratish (avtofiguralar qo‘yish; harakatni bajarish: harakat tartibi,
burilishlar);
• multimediali taqdimot tayyorlash (video va tovush qo‘yish; animastiyani moslashtirib
to‘g‘rilash);
• internetga chiqish imkoniyati bor multimediali taqdimot tayyorlash (slaydda saytga gipermurojaat
qo‘yish);
• malaka ishining multimediali taqdimotini tayyorlash (boshqaruv tugmachalari bo‘lgan slayd
yaratish);
• malaka ishining multimediali taqdimotini tayyorlash (gipermurojaatli menyuga ega bo‘lgan
mundarijali slayd yaratish);
• malaka ishining multimediali taqdimotini tayyorlash (interfaol menyuli slayd yaratish).
Dasturni o‘rganish jarayonida alohida e‘tiborni taqdimotlarning bezatilishi va tinglovchilar
tomonidan ko‘p yo‘l qo‘yiladigan xatolar: effektlarning keragidan ko‘p qo‘yib yuborilishi, ranglarni
yaxshi tanlamaslik, gipermurojaatlar tizimini noto‘g‘ri qo‘yish va hokazolarga to‘xtalib o‘tamiz.
Dastur imkoniyatlarini to‘liqroq ko‘rsatish uchun shu mavzuga taalluqli qo‘shimcha multimediali
materiallardan TeachPro, MSPower Point o‘rgatuvchi dasturidan foydalanish ham yaxshi samara beradi.
Ushbu elektron manbalar mavzuga doir ma‘ruza va misollardan tashkil topgan bo‘lib, dastur bilan ishlash
jarayonida ko‘p kerak bo‘ladi.
Power Point dasturini o‘rgatishda tinglovchilarga tabaqalashgan va individual yondashgan holda,
ularning qiziqishlari, shaxsiy xususiyat va imkoniyatlarini hisobga olish lozim. O‘qitishni
115
differensiallashtirish har bir tinglovchiga o‘zining ichki imkoniyatlarini ko‘rsatish, o‘z-o‘zini
rivojlantirish, boshqarish va moslashishga xizmat qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
