O’. Toshbekov tuproqshunoslik asoslari fanidan o’quv-uslubiy majmua

A) 1-0,5 mm; B) 0,05-0,01 mm; C) 0,005-0,001 mm; D) 0,25-0,05 mm.

3.1.6. Qanday o’lchamdagi zarrachalar kolloid zarrachalar deyiladi?

A) 0,01-0,001 mm; B) 0,0002 mm; C) 0,001-0,005 mm; D) 0,001 mm.

3.1.7. Qanday o’lchamdagi fraktsiyalar tuproqning tosh qismini tashkil etadi?

A) 1-3 mm; B) 0,5-1 mm; C) 3 mm; D) 0,25-0,5 mm.

3.1.8. Fizik qum deb qanday o’lchamdagi zarrachalarga aytiladi?

A) 0,001 mm dan kichik; B) 0,01 mm dan kichik;

C) 0,01 mm dan katta; D) 0,01-0,001 mm.

3.1.9. Fizik loy deb qanday o’lchamdagi zarrachalarga aytiladi?

A) 0,001 mm dan kichik; B) 0,01 mm dan kichik;

C) 0,01 mm dan katta; D) 0,01-0,001 mm.

2-ASОSIY SAVOL

TUPROQNING GRANULOMETRIK TARKIBINI O’RGANISH USULLARI

Darsning maqsadi:

Dala va laboratoriya sharoitida tuproqning mexanik tarkibi qanday tartibda va usullarda aniqlanishini tushuntirib berish.

Identiv o’quv maqsadlari:

3.2.1. Dala sharoitida tuproqning mexanik tarkibini o’rganish tartibini tushintirib bera oladi.

3.2.2. Laboratoriya sharoitida tuproqning mexanik tarkibini aniqlashning qanday usullari mavjudligini sо’zlab bera oladi.

3.2.3. Hozirgi kunda tuproq mexanik tarkibini aniqlashda keng qo’llaniladigan usul qanday usul ekanligini sо’zlab bera oladi.

3.2.4. Zarrachalarning cho’kish tezligi qanday hisоblanishini aytib bera oladi.

2-asоsiy savolning bayoni:

Tuproq paydo qiluvchi jinslar va tuproqdagi turli katta kichiklikdagi zarrachalar miqdoriga ko’ra dala sharoitida tuproqning morfologik belgilarini o’rganish jarayonida va labarotoriya sharoitida taxlil qilish orqali mexanik tarkib aniqlaniladi.

Dala sharoitida qo’l bilan ushlab ko’rish orqali quruq holatda va ho’l holatda shnur qilib o’rib qo’riladi. Shnur qilib ko’rilganda sоchma va yopishqoq qum qumloq tarkibli tuproqlarda zarrachalar bir-biri bilan yaxshi birikmaydi. Yengil, o’rta qumoqlarda shnur hosil bo’lib har xil yoriqlar paydo bo’ladi. Og’ir tuproqlarda aylana hosil bo’lib yoriqlar miqdori juda kam bo’ladi yoki bo’lmaydi.

Labarotoriya sharoitida tuproqni mexanik tahlil qilish usulida jinslarni fraktsiyalarga ajratishda turli qonuniyatlarga asоslaniladi: