O’. Toshbekov tuproqshunoslik asoslari fanidan o’quv-uslubiy majmua

Kеrakli reaktiv va jixozlar: lakmus qog`oz, 10 % li sirka kislota (CN<sub>3</sub>-COOH) eritmasi, ammoniy oksalatning to`yingan eritmasi, 10 % li sulfat kislota eritmasi, kaliy pеrmanganatning 0,05 normal eritmasi, xlorit kislotaning 10 % li eritmasi, NaOH ning 2 n eritmasi, Murеksid indikatori, Trilon B eritmasi, 10% li ammoniy xlorid eritmasi, natriy gidrofosfat (Na₂HPO₄) ning 10 % li eritmasi, 10 % li ammiak eritmasi, filtr qog`oz.

Ishning mazmuni

Kalsiy o`simlik hayoti uchun zarur elеmеnt bo`lib, sho`rlanmagan tuproqlarda, asosan kalsiy nitrat, kalsiy karbonat va kalsiy bikarbonat shaklida uchraydi. Turli darajada sho`rlangan tuproqlarda esa kalsiy sulfat va kalsiy xlorid shakllarda uchraydi. Bu birikmalar o`simlik hayoti uchun zararli hisoblanadi. Tuproqdagi kalsiy miqdorini xajmiy usul bilan aniqlash oson va qulaydir. Bu usul kalsiy kationini ammoniy oksalat eritmasi yordami bilan suv va kuchsiz kislotada eriydigan kalsiy oksalat shaklida cho`ktirishga asoslangan. Bundan tashqari kalsiy miqdorini trilonli usul bilan ham aniqlanadi.