O’. Toshbekov tuproqshunoslik asoslari fanidan o’quv-uslubiy majmua

Tuproq paydo qiluvchi ona jinslar - tuproq paydo qiluvchi omillardan biridir. Ular kimyoviy, meхanik va minyeralogik tarkibi, zichligi, tuproqning fizikaviy, fizik-meхanikaviy хossalariga_: suv- хavo, issiqlik, ozuqa va tuz rejimlari, unumdorligiga katta ta’sir etadi.

Iqlim. - tuproq hosil qiluvchi muhim omil bo’lgan iqlim, o’simliklar o’sib rivojlanishida, tarqalishida, tuproqdagi biologik jarayonlar, suv, issiqlik, havo, ozuqa rejimlariga, nurash va ishqorsizlanishiga, sho’rlanishiga bevosita ta’sir etadi. Bu o’zgarishlar tuproqning meхanik tarkibiga bog’liqdir. Tyermik va tuproqning, namlanish sharoitiga ko’ra iqlim guruhlari ajratiladi, bu-yyerda asosiy
ko’rsatkich - 10°Sdan yuqori bo’lgan o’rtacha sutkalik harorat hisoblanadi.

Iqlim guruhlari 10 ⁰S dan yuqori bo’lgan harorat yig’indisi

Sovuq (qutb) iqlim <600⁰

Mo’’tadil sovuq % (boreal) 600° - 2000°

Mo’’tadil iliq (Subboreal) 2000⁰ -3800°

Iliq (subtropik ) 38000-8000⁰

Issiq >8000⁰

Iqlimning tyermik guruhlari yer yuzasida mintaqalar tarzida
tarqalgani uchun, ularni biotushum yoki tuproq biotyermik mintaqalari
deb ataladi.

Yog’inlar bilan namlanish sharoitlariga ko’ra iqlimning quyidagi;

6 asosiy gruppalari ajratiladi: