O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

Uzoqdart ко ‘rish.
Uzoqdan ko ‘ruvchi ko'zning bo'ylam a o ‘qi kalta, shu 
sababli uzoqdagi narsalardan kelayotgan parallel nurlar to 'r parda orqasida 
to'planadi. T o 'r pardada esa yorug' sochish doirasi vujudga keladi, y a’ni 
narsa tasviri noaniq, yoyilib tushadi. Refraksiyaning bu kamchiligini bartaraf 
qilish uchun akkoraodatsiyaga zo 'r berish y a’ni, gavhar qabariqligini oshirish 
zarur. Shu sababli uzoqdan ko'ruvchi kishi faqat yaqinga qaraganda emas, 
balki uzoqqa qaraganda ham akkom odatsion m uskullarga z o 'r beradi. 
U zoqdan ko'rish n i b artaraf qilish uchun odam lar ikki tom oni qabariq 
ko'zoynak taqishadi. Gipermetropiyaning qarilik davridagi uzoqdan ko'rishga 
aralashtirmaslik kerak.
Astigm atizm .
Turli y o 'n a lish la rd a (m asalan, gorizontal va vertikal 
m e rid ia n la r b o 'y ic h a ) n u rla rn in g tu rlic h a sin ish i a s tig m a tiz m deb 
yuritiladi. A stigm atizm ni ham refra k siy a an o m aliy ala rig a q o 'sh m o q
m a q sa d g a m u v o fiq b o 'la d i. B a rc h a y o sh d a g i k is h ila rn i b ir q a d a r 
astig m a tik hiso b lan ad i, sh u n in g uchun astig m a tiz m n i o p tik sistem a 
b o 'lg an k o 'z tu z ilis h in in g ta k o m illash m a g an lig ig a y o 'y m o q kerak.
A stigm atizm ning asosiy sababi, k o 'zn in g shox pardasi tom m a’nodagi 
sferik yuzaga ega em asligida b o 'lib , shox pardaning turli yo'nalishlardagi 
egrilik radiusi turlicha.
A stigm atizm ning kuchli darajalari silindrlik yuzaga o 'x s h a b ketadi, 
n atijada to 'r pardadagi tasv ir buziladi.
Yorug'lik 
Yorug'lik
% 
#
8 6 - r a s m .
K o'ruv yo'llari 
(ko'ruv yo'llarining qorachiq va akkomodatsiya jarayonlariga bog'liqligi).
413

---

Q ora ch iq va qo ra ch iq refleksi.
K o ‘z ic h ig a tu sh a d ig a n h am m a 
y o ru g ‘lik nurlarini rangdor parda m arkazidagi teshik o 'tkazadi, shu teshik