O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

E r itr o p o e tin la r
- e r it r o p o e z n in g f iz i o lo g ik b o s h q a r u v c h is i 
h iso b lan a d i. E ritro p o e tin la r aso san b u y rak d a , q ism an ta lo q d a hosil
244

---

b o ‘la d i v a s o g 'l o m o d a m q o n id a d o im o o z m iq d o r d a b o 'la d i . 
E ritro p o e tin la r e r itro ts itla r o 'tm is h d o s h la r in in g p ro life ra ts iy a s in i 
k u c h a y tira d i va g e m o g lo b in sin te z in i te z la s h tir a d i. U la r gem va 
gem oglobinlar sintezida qatnashuvchi enzim lar hosil b o 'lish id a ishtirok 
etadigan inform atsion 
RN K
sintezini kuchaytiradi. E ritropoetinlar hosil 
b o 'lish i gipoksiyada kuchayadi. Eritropoezni 
erkaklar jin siy gorm onlari
k u ch ay tirad i. Q o n d a e ritro tsitla r k o 'p a y ib k etg an d a hosil b o 'lu v c h i 
m o d d a 
eritro p o e z in g ib ito ri
eritro p o e zn i to rm o z lay d i. S hun in g d ek , 
a vo lla r jin s iy gorm on lari
(estrogenlar) va 
kevlonlar
ham eritropoezni 
to r m o z la y d ila r . S im p a tik n e rv tiz im i e r itr o p o e z n i k u c h a y tir a d i, 
parasim patik esa torm ozlaydi. N erv va endokrin tizim lar eritropoezga 
eritropoetin orqali ta ’sir k o 'rsa ta d i.
E ritro tsitlam in g parchalanishi jig a rd a, taloqda va suyak k o 'm ig id a 
m o n onukleor fag o tsitar sistem a ta ’sirid a am alga oshadi. E ritrotsitlar 
yem irilishidan hosil b o 'lg a n m oddalar eritropoezni kuchaytiradi.
Levkotsitlar.
L eykotsitlar, oq qon tanachalari yadrosi bor, kattaligi 8 
dan 20 m km gacha bo'lad i.
K atta yoshdagi odam lar periferik qonida leykotsitlar m iqdori 4,0- 
9 ,0 x l0 9l,y o k i 1 m kl qonda 4000-9000 ni tashkil qiladi. M iqdorining ortib 
ketishi