O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

Gipoksiya.
N afas olishning to 'x tash i yoki s o f azotni nafasga olish 
sababli kelib chiqadigan gipoksiyada ham elektroensefalogram ma xarakterli 
ravishda o 'zg a ra d i. G ipoksiyaning dastlabki davrida alfa-ritm o 'rn ig a
sekundiga 15-40 tebranishlar chastotasiga ega b o 'lg an beta-ritm paydo 
bo'ladi. Beta-ritm so 'n g ra delta-to'lqinlar bilan alm ashadi. O dam da delta- 
to 'lq in larin in g paydo b o 'lish i es-hushning y o 'q o lish i bilan bir vaqtga 
to 'g 'ri keladi. G ipoksiya davom etaversa, yarim sharlar po'stlog' idagi elektr 
faolligining qayd qilinishi to 'x ta b qoladi. B ordi-yu shu p ay ty an a kislarod 
berilsa, elektroensefalogram m a teskari tartibda o 'zgaradi.
Tutqanoq tutishi.
Tirishtiruvchi m oddalam ing ta ’sir etishi yoki yarim
sharlar p o 'stlo g 'id a yoxud po'stlo q ostidagi tuzilm alarda patalogik ochag, 
m a salan ,, yam o q , o 's m a va sh u n g a o 'x s h a s h la r m a v ju d lig i sababli 
tutqanoq (epilepsiya) tutganda elek troensefalogram m a tipik ravishda 
o 'z g a ra d i. B unda elek troensefalogram m aning xarakterli o 'zg a rish lari 
shundan iboratki, ozgina vaqt davom etadigan yuksak am plitudali cho'qqi
150

---

v a u n d a n k e y in k ic h ik a m p litu d a li v a u z o q d av o m e ta d ig a n su st 
to 'lq in d a n iborat k om plekslar paydo b o 'lad i. Yuksak am plitudali yakka 
te b ra n is h la rd a tu tq a n o q c h o 'q q ila r i k a m ro q k u z a tila d i. T u tq a n o q
cho'qqilari k o 'p in ch a skelet m uskullarining tirishtiruvi bilan davom etadi.
K atta yarim sh a rla r p o 'stlog'ining sen sor sohalari.
K a tta y a r im
sharlar p o 's tlo g 'ig a organizning barcha reseptorlaridan afferent im pulslar 
kelib tu rad i. B u im p u lsla rn in g y arim sh a rla r p o 's tlo g 'ig a b e v o sita
uzatadigan talam us yadrolari va unga taqalib turgan tuzilm alardir (hidlov 
r e s e p to r la r id a n k e lu v c h i im p u ls la r b u n d a n m u s ta s n o ). A ff e re n t 
y o 'lla m in g uchinchi neyronlari shu yad ro lard a yotadi. Yarim sharlar 
p o 's tlo g 'in in g asosan afferent im pulslar k eladigan qism larini I.P.Pavlov 
a n a l i z a t o r l a r n i n g m a r k a z iy b o 'l i m l a r i d e b a ta d i. K o 'p g i n a