О. Рамазонов, О. Юсупбеков тупрокшунослик ва дехкончилик олий ÿtçye юртлари учун дарслик

щ илдиз
ва 
попук ил­
диз.
Ундан ташкдри, 
ипсимон, патсимон
ва 
бурама
шакл- 
даги илдизлар \ам учраши мумкин (3-расм).
илдиз
асоси яхши 
ривожланган булади, ундан 
ён илдизлар усиб чикдаи. Шаклланиши буйича ук, ил­
диз асосий \исобланади ва у 
у р у г усимтасидан
бо1ила- 
нади.
Попук илдизда
асосий илдиз булмайди. Попук ил­
диз жуда куп бир хил йугонликдаги илдизлардан ибо- 
рат. Илдизнинг ёш, усувчи к,исмини унинг 
усиш нук,- 
таси
деб аталади. Унинг учи 
илдиз халтаси
билан крп- 
ланган булиб, у илдизни тупрок,нинг кдттик, заррача- 
лари томонидан шикастланишдан сакдайди. Етилган 
илдизнинг кундаланг кесими 
пустдан
ва 
марказий ци- 
линдрдан
ташкил топган булади. Пусти 
эпидермисдан 
(ташк,и хужайралар ва илдиз туклари), 
экзодермадан 
(эпидермис \алок булгандан сунг пукакка айланадиган 
3—6 катор хужайралардан), илдиз паренхимасидан (озик, 
моддали хужайралар) ва 
эндодермадан
(пустга ма\кам- 
лик берувчи механик тузима) ташкил топган.
Марказий цилиндрдан
бирламчи ёгоч ва бирламчи 
луб, улар орасида эса асосий паренхима — озик, мод­
дали туцима утади. Ёгоч тук,ималар (ёгоч к,исми) орк,а- 
ли илдиз суриб олинган озука моддаларни сув ёрдами- 
да усимликнинг барча аъзоларига етказиб беради. Луб 
тукимапар о р кал и сув фотосинтез жараёнида баргларда 
\осил булган моддалар билан бирга \аракатланади.
Поя. 
Усимлик шохларининг ук, кисми поя деб ата­
лади. Поя тупни ушлаб туришга, моддаларнинг х,ара- 
катланишига ва баъзан усимликни вегетатив купайи- 
шига хизмат килади. Поя озикданишнинг асосий аъзо- 
лари булган илдиз ва баргларни узаро боклаб туради. 
Поя