О. Р. Райимбердиева бухгалтерия ҳисоби, ИҚтисодий таҳлил ва аудит

Манзилимиз: 707012. Гулистон шаҳри, IV мавзе. 
Университет, «Умумий иқтисодиёт» кафедраси.
Ҳужжатлар ёрдамида ҳар бир хўжалик операциясининг қонунийлиги таъминланади, 
уларни бухгалтерия ҳисоби счётларида акс эттириш имконияти яратилади. Ҳар бир 
бухгалтерия ҳисоби счётларида акс эттириладиган хўжалик операцияси ҳужжатлар билан 
асосланган бўлиши керак, шундагина маблағлар ҳаракатини тўғри ҳисоб-китоб қилиш 
имконияти яратилади. Демак, бухгалтерия ҳисобини юритиш асоси бўлиб ҳужжатлар 
ҳисобланади. Ҳужжатлар билан расмийлаштирилмаган хўжалик операцияларини 
бухгалтерия ҳисобида акс эттириш ноқонуний деб ҳисобланади. Бу тўғрида Ўзбекистон 
Республикасида қабул қилинган «Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида»ги Қонуннинг моддасида 
белгилаб 
қўйилган. 
Бухгалтерия 
ҳисобида 
хўжалик 
операцияларининг 
амалга 
оширилганлигини қайд қилиш учун бошланғич ҳисоб ҳужжатлари ва уларни ўтказишга доир 
фармойишлари асос бўлади. 
Бошланғич ҳисоб ҳужжатларининг мажбурий реквизитлари қуйидагилардир: 

корхонанинг (муассасанинг) номи; 

ҳужжат номи ва рақами, у тузилган сана ва жой; 

хўжалик операциясининг номи, мазмуни, натура ҳолида ва пулда ифодаланган ҳолидаги 
ўлчови; 

маъсул шахслар имзоси; 

корхона муҳри. 
Ҳужжатлар тузилиш жойига, бажарадиган вазифаларига, мазмунига қараб 
туркумланади. Бухгалтерия ҳисобида бажарадиган вазифаларига кўра улар қуйидаги 
гуруҳларга бўлинади: 

фармойиш ҳужжатлари; 

тасдиқловчи ҳужжатлар; 

комбинациялаштирилган (қўшма) ҳужжатлар; 

бухгалтерия расмийлаштириш ҳужжатлари; 

ахборот ҳужжатлари. 
Фармойиш ҳужжатлари
ёрдамида бирон хўжалик операциясини амалга ошириш учун 
буйруқ ёки кўрсатма берилади. Масалан, корхона ходимини ишга қабул қилиш ёки бўшатиш 
хусусида буйруқ, ваколатнома, банкдан нақд пул олишга ёзилган чек ва ҳ.з.