О. Р. Райимбердиева бухгалтерия ҳисоби, ИҚтисодий таҳлил ва аудит

 
 
 
 
 
 
 
 
 
100 
125 

---

Маҳсулот ҳажмига таъсир этувчи омиллар 
Омиллар 
Мезонлари 
Меҳнат омиллари 
Ишчилар сонининг ўзгариши, иш кунларининг 
ўзгариши, иш куни давомийлиги, ўртача бир соатлик 
меҳнат унумининг ўзгариши кабилар 
Ашёвий омиллар 
Моддий қийматлар ва уларнинг самарадорлик 
кўрсаткичлари 
Меҳнат воситалари билан 
боғлиқ омиллар 
Асосий воситалар ва уларнинг самарадорлик 
кўрсаткичлари 
Тадбиркорлик қобилияти билан 
боғлиқ омиллар 
Тадбиркорлик қобилияти, ғояси ва ҳ.з. 
Бозор мувозанатининг муҳим элементи бўлган талаб ва таклифни, унинг ўзгаришига 
таъсир этувчи омилларни таҳлил этиш асосида корхона (фирма)нинг ишла чиқариш суръати 
ва унинг тузилишига баҳо берилади. Талаб-истеъмолчилар томонидан сотиб олниши мумкин 
бўлган товарлар миқдоридир. Уни тўловга қобил эҳтиёж дейиш ҳам мумкин. Талаб 
ўзгаришига куйидаги омиллар, яъни, товарлар баҳосининг ҳамда миқдорининг ўзгариши, 
сотиб олувчилар сони, пул маблағлари, мулкий жамғарма, истеъмолчилар дидининг 
ўзгариши, маҳсулотлар сифатининг ўзгариши ва бошқа бир қатор омиллар таъсир этади. 
Омилларнинг талаб ҳажмида ўзгаришига таъсирини қуйидаги боғланишларда талаб 
функциясида ифодалаш ва аниқлаш мумкин, яъни: 
Qd+/ P, Pa, Pb, I, T,Ш/ 
Бу ерда: 
P, Pa, Pb – 
турдош товарлар баҳоси. 
I-
 
аҳолининг пул даромадлари. 
Т
- аҳолининг диди ва нимани афзал кўриши. 
Ш
-мулкий жамғарма. 
Агар товарлар баҳосидан бошқа жами омиллар ўзгармас деб олинса, талаб функцияси 
фақат баҳо функциясига тенг бўлади. Яъни, 
Qd+f/ P, 
Таклиф
бу-ишлаб чиқарувчининг бозорга чиқарган ва чиқариши мумкин бўлган жами 
товарлар ва хизматлар миқдоридир. Таклифнинг ўзгариши ҳам бир неча омиллар таъсирида 
рўй беради. Улар қаторига муайян ва бошқа товарлар баҳосининг ўзгариши, технологик 
жараёнларнинг ўзгариши, солиқлар ва дотациялар, табиий иқлим шароити ва ҳоказоларни 
киритиш мумкин.