O‘. P. Umurzoqov, A. J. Toshboyev

Arpa navlari. Bolg‘ali duvarak arpa navi. 1996-yili sug‘oriladigan maydonlarga rayonlashtirildi. Doni o‘rtacha kattalikda, 1000 donasining og‘irligi 45,0 g. Nav ertapishar, yotib qolishga chidamli. Hosildorligi gektaridan 60-70 s.ni tashkil etadi.
«Zafar» biologik bahor navi. Qashqadaryo va Surxondaryo viloyatlarining sug‘oriladigan maydonlari uchun rayonlashtirilgan. Hosildorligi gektaridan 55-60 s. Doni yirik, 1000 donasining og‘irligi 48-54 g. Ertapishar bo‘lganidan takroriy ekin sifatida eksa bo‘ladi.
«Qarshi» — arpa navi. Sug‘oriladigan va shartli sug‘oriladigan maydonlarga rayonlashirilgan. Nav biologik bahorgi, hosildorligi gektaridan 45-50 s. Nav o‘rtapishar, qurg‘oqchilikka va issiqqa chidamli, ammo yotib qolishga moyil, sovuqqa chidamsiz. Doni yirik, 1000 donasining og‘irligi 50- 55 g.
«Oykor» arpa navi, sug‘oriladigan maydonlarga 1992-yildan boshlab rayonlashtirilgan. Mazkur nav biologik bahorgi duvarak (ham bahorda, ham kuzda ekish mumkin) sovuqqa va yotib qolishga chidamli.
Boshoqli don ekinlarining o‘sishi va rivojlanishi quyidagi davrlarga bo‘linadi:
Unib chiqish davri. Bug‘doy va arpa urug‘larining biologik xususiyatlari, tuproq harorati, unumdorligi, namligiga qarab unib chiqish davri 6-15 kunni
tashkil etadi. G‘alla ekinlari unib chiqishi uchun, eng kam harorat 6⁰ C bo‘lishi kerak. Bundan yuqori haroratda ularning unib chiqishi tezlashadi. Samarali harorat yig‘indisi (10⁰ C dan yuqori), 150-160⁰ C ni tashkil etadi. Bu davrda har gektar yerga 200 m³ suv talab qilinadi. Unib chiqish davri, birinchi barg hosil bo‘lishi bilan tugallanadi.
To‘plash davri. Boshoqli don ekinlari to‘liq unib chiqqanidan 8-10 kundan so‘ng yer yuzasidan 3 sm chuqurlikda ildiz bo‘g‘izi hosil bo‘ladi va o‘sha yerdan chintomirlar va yon shoxchalar paydo bo‘ladi. Yon shoxchalar esa tuproq ustiga chiqib, tuplar hosil qiladi. Tuproqda harorat, namlik va ozuqa moddalar qanchalik ko‘p bo‘lsa, boshoqli don ekinlarining to‘plash darajasi shunchalik tezlashadi. To‘plash davrida boshoqli don ekinlarining vegetatsiyasini hisoblash nihoyatda mas’uliyatli. Chunki, boshoqlarning soni ayni shu davrda shakllana boshlaydi. Bu davrda 250-300⁰ C samarali harorat gektariga 600-700 m³ suv talab qilinadi.