О. Mavlonov, Т. Tilavov, В. Aminov

Muskullar ishining boshqarilishi. 
Muskullar bosh va orqa miyadan keladigan 
nerv impulslari ta’sirida qisqaradi. Ten, pay, bo‘g‘imlar va muskullarda 
sezuvchi
nervlar
uchlari -
retseptorlar
joylashgan. Biron ta’sir tufayli retseptorlarda hosil 
bn'lgan nerv impulslari sezuvchi nervlar orqali retseptorlardan orqa miyaga uza- 
tiladi. Orqa miyadan chiqadigan 
harakatlantiruvchi nervlar
orqali nerv impulslari 
muskullarga uzatiladi (27-rasm). Nerv impulslari ta’sirida muskullar qisqarib, 
harakat sodir bo'ladi. Ayni vaqtda bosh miya katta yarimsharlari po‘stloq qismidan 
ham orqa miyaga nerv impulslari kelib turadi. Bosh miya yarimsharlari po'stloq 
qismi faoliyati tufayli odam harakati uning xohishiga bo‘ysunadi.
Topshiriqlarga javob yozing va javobingizni tekshirib ko'ring:
1. Muskullar va ular uchun xos belgilami juftlab yozing: A - skelet muskullari, В -
yurak muskullari, D silliq muskullar; 1 tolalari duksimon kalta, sekin va kuchsiz 
qisqaradi, 2 - tolalari ingichka, ayrim qismlari orqali o‘zaro yopishgan, tez va kuchli 
qisqaradi, 3 - tolalari ingichka, uzun, ko‘ndalang chiziqli, tez va kuchli qisqaradi.
2. Muskullar va ular funksiyasini juftlab yozing: A - skelet muskullari, В - yurak 
muskullari, D - silliq muskullar, E - bukuvchi muskullar, F - yozuvchi muskullar;
1 qo‘l va oyoqni bo‘g‘imdan yozadi, 2 
organlarni harakatlantiradi, 3 
qo‘l va 
oyoqni bo‘g‘imdan bukadi, 4 - yurakdan qonni haydaydi, 5 - ichki organlar devorini 
qoplab turadi.
0 ‘ylab javob bering:
1. Nima sababdan jismoniy mehnat qilib charchaganda muskullarda og‘riq paydo bo‘- 
ladi, dam olgandan so‘ng og‘riq yo'qoladi?
2. Nima sababdan musiqa eshitib, jismoniy mehnat qilgan kishi tez charchamaydi?

---