О. Mavlonov, Т. Tilavov, В. Aminov biologiya

odam organizmi suv va suyuq ovqatlar, meva va ko'katlarni ko‘proq talab qiladi.
Kaloriyaga boy yog‘li ovqatlar kamroq iste’mol qilinganligidan yoz kunlari odam
tez charchaydi, uning ish qobiliyati pasayadi.
Topshiriqlarga javob yozing va javobingizni tekshirib Wring:
1. Hazm qilish organlarini tekshirish metodlari va ularga mos keladigan tushunchalarni
juftlab yozing: A - zondlash, В - rentgenoskopiya, D 
endoskopiya; 1 - bemorga
rentgen nurlarini o'tkazmaydigan moddadan tayyorlangan bo‘tqa ichiriladi, 
2
-
tekshiriladigan organga maxsus optik asbob - endoskop kiritiladi, 3 - tekshiriladigan
organga elastik rezina naycha kiritiladi.
2. Og‘izga ovqat tushganida nerv impulslari o‘tadigan yo'lni tartib bilan ko'rsating: A -
harakadantiruvchi nerv, В - uzunchoq miyadagi ovqatlanish markazi, D - sezuvchi
nerv, E - so‘lak va oshqozon bezlari, F - ta’m bilish retseptorlari.
3. Ovqat hazm qilishning gumoral boshqarilishini tartib bilan ko'rsating: A - shira
ajraladi, В - shira ajralishi kuchayadi, D - oshqozonga ovqat tushadi, E - ovqatdagi
faol moddalar hazm bezlariga ta’sir etadi.
0 ‘ylab javob bering:
«Ishtaha ovqat yeyilayotganda keladi» deyishadi. I.P. Pavlov ovqatni ko‘rganda, uning
hidini sezganda yoki ovqatlanish bilan bog'liq boshqa hodisalar ta’sirida ajraladigan
oshqozon shirasini «ishtaha shirasi» deb atagan.
Agar shunday bo'lsa, u holda:
1. Qaysi moddalar ta’sirida ovqatlanayotgan kishining ishtahasi ochiladi?
2. Nima sababdan ovqatni oz-ozdan va shoshilmasdan yeyish kerak?
3. Nima sababdan «Qorning to‘ymasidan qo'lingni tort» deyishadi?
29-§. Oshqozon-ichak kasalliklari va ularning oldini olish
Oshqozon va ichakning yallig‘lanishi.