O. M. Yoriyev Buxoro davlat universiteti umumiy kimyo

byoqlarning taxm inan yarmi azobyoqlardir. Ular simlik,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

hayvon va sintetik tqimalarni, p la stm a ssa , rezina, y o g ‘och ,
teri va oziq-ovqatm ahsulotlarini b  y ash d a, laklarva poligrafiya
byoqlari tayyorlash d a, shun in gd ek , 
indikatorlar sifatida
ishlatiladi.
Rangli organik m oddalar m olekulasida x r o m o fo r (grekcha
chrom a- rang, p h oros- tashu vch i) guruhlar ( - N = N -, - N = 0
\
О Ц
>=0, 
C = 0 , — C — C —, = N
va hokazo) bo'ladi.
/
II 
N 
\ q .
0 0
u
Lekin faqat xrom ofor guruhi bor rangli m oddalar byoq b o ‘la
olm aydi. M asalan, qizil pushti rangli a z o b e n z o ld a azoguruh
b o ‘lgan bilan u b o sh q a predmetlarni, m a sa la n , to ‘qimalarni
b o ‘y a sh xu su siya tig a e g a e m a s .
Rangli 
organik m od d a b yoq 
blishi 
uchun 
uning
m olek u lasid a 
xrom ofor 
guruhdan 
tashqari 
a u k s o x r o m
(grekcha a u x sa n o - kpaytiraman ) guruhlar ham blishi
kerak.
Auksoxrom lar (-NH2, - N(CH3)2, - OH, - S 0 3H, -COOH va
h ok azo) m oddalarga xrom oforlarsiz rang bera olm aydi, lekin
xromoforlar b lganda rangni kuchaytiradi va zgartiradi.
Azobyoqlar 
m olekulasidagi 
azoguruhning 
son iga
q ara b
m o n o -, 
b is - 
v a
p o lia z o b  y o q la r g a
b o ‘linadi.
p - d im etilam in oazob en zol,