O. M. Yoriyev Buxoro davlat universiteti umumiy kimyo

anilinning 
rezonans 
strukturalari 
yordamida 
quyidagicha tasvirlash mumkin:
н
н
H
н
:N:H
:N:H
+N:H
+N:H
л
/ч,
<4—н- 
1
-
-* I I
<--
►
I
W
V
н
N:H
Н 
• •
N:
U '
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Asosligi. Arilaminlarda azot atomining erkin elektron jufti 
elektronga moyil benzol halqasi bilan p, 
л >
tutashish hosil qiladi. 
Bunday tutashish tufayli erkin elektron jufti delokallashadi va 
kislotalar bilan reaksiyaga kirishganda uning protonni biriktirib 
olish qobiliyati pasayadi. Shu bois anilin metilaminga nisbatan 
qariyb million marta kuchsiz asos blib, uning suvdagi eritmalari 
kuchsiz (karbonat, sianid, sulfid) kislotalar bilan tuzlar hosil 
qilmaydi, lakmus va fenolftalein rangini zgartirmaydi.
Aminlaming asos xossalari quyidagi tartibda kuchsizlanib 
boradi:
R 
H
I 
I
R-NH2>NH3>C6H5-N-R>C6H5-N-R > C6H5-NH2>(C6H5)2NH >(C6H5)3N
Trifenilamin asos xossalariga deyarli ega emas.
Arilaminlar kislotalar bilan tuzlar hosil qiladi:
СбН5 - NH2 + HCl а------ » [C6H5 - NH3]+Cl"
aniliniy xloridi
c
6
h
5-
n
(
ch
3)2+ 
сн
3
соон
 
- 
[ с бн
5
-
nh
(
ch
3)2]+ 6
occh
3
N,N-dimetilaniliniy atsetati
Aromatik yadrodagi rinbosarlarning tabiati va joylashishi