O. L. Muxamedov Kafedra mudiri

Agroiqlim  resurslari
.  O‘zbekistonning  agroiqlim  resurslari  holati  uni  materikning 
ancha  ichkarisida  joylashgan  geografik  o‘rni  hamda  murakkab  yer  yuzasi  relfining  tuzilishiga 
bog‘liq. Shu jihatdan uning iqlim sharoiti qishloq xo‘jaligini barqaror rivojlantirishga qodir. 
O‘zbekistonning  agroqlim  ko‘rsatkichlari  (jumladan,  yog‘in-sochin  va  uning  miqdori, 
tushish muddati, havo haroratining yillik ijobiy va foydali ko‘rsatkichlari) yer sirtiga quyosh nuri 
tushish  burchagining  kattaligi  ziroatchilikni  rivojlantirish  uchun  kuchli  omil  bo‘lib  maydonga 
chiqadi. 
Mamlakatimiz  quyosh  radiatsiyasi  ancha  boy.  Negaki,  mamlakatimizda  quyosh  yil 
davomida  ufqdan  balanda  bo‘lib,  nur  sochadi.  Quyosh  iyun  oyida  ufqdan  Toshkentda  72
0
, 
Termizda  76
0 
gacha ko‘tariladi. Ziroatchilik qilinadigan barcha vodiy va vohalarda, ko‘p yillik 
meteorologik  kuzatishlarga  qaraganda,  quyosh  radiatsiyasi  davomiyligi  yil  davomida  o‘rtacha 
2500-3000 soat gacha boradi. 
Yoz  oylarida  mamlakatimiz  hududi  quyosh  nuridan  nihoyat  ko‘p  enegrya  qabul  qiladi. 
O‘rtacha  bir  yilda  har  bir  sm
2
  yer  yuzasiga  100-120  ming  kaloriy  quyosh  nuri  tushadi. 
Quyoshdan kelayotgan enegiyadan xalq xo‘jaligida energiya manbai sifatida foydalanishga doir 
ilmiy-amaliy  izlanishlar  O‘zbekiston  Respublikasi  Fanlar  Akademiyasining  “Quyosh”  ilmiy  – 
ishlab chiqarish birlashmasida olib borilmoqda.  
Issiqlik  resurslari  turli  xil  ziroatchilikni  joylashtirish,  ulardagi  yuqori  hosil  olish  va 
tabaqalashtirib rivojlantirishga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Havo haroratining 5
0
 darajasidan yuqori 
ko‘rsatkichi  Termizda  5950  darajaga  yetadi.  Bu  ko‘rsatkich  shundan  dalolat  beradiki, 
mamlakatimiz  janubiy  mamlakatlarga  xos  bo‘lgan  qimmatbaho  ziroatchilik,  bog‘dorchilik, 
subtropik mevalar yetishtirish imkoniyatiga ega.  
Umuman olganda, agroiqlim resurslarini chuqur tahlil qilgan holda, xalq xo‘jaligimizda 
undan samarali foydalanish, mamlakatimiz iqtisodiyoti rivojlanishini istiqbollarini ochib beradi. 

---

Suv resurslari.
 Mamlakatimizning asosiy suv boyligi – daryo suvlaridir. Bevosita daryo 
suvlari respublikamiz xalq xo‘jaligini rivojlanishining asosiy omillaridan hisoblanadi.  
O‘zbekistonning  yirik  daryolariga  Norin,  Qoradaryo  ,  So‘x,  Chirchiq,  Zarafshon, 
Qashqadaryo,  Surxondaryo,  Sheroboddaryo  kabi  daryolar  kiradi.  Yirik  daryolar  hisoblangan 
Amudaryo  hamda  ularning  yirik  irmoqlari  O‘zbekiston  hududidan  tashqarida  boshlanadi. 
Mamlakatning aksariyat daryolari bahor faslida to‘lib-toshib oqadi. Yozda borgan sari daryolar 
suvi kamayib boradi. Daryolardagi bu xil rejim ziroatchilik ehtiyojlariga muvofiq emas. Shuning 
uchun  dehqonchilik  asosiy  so‘g‘orib  ekishga  tayangan  mamlakatimizning  barcha  geografik 
mintaqalarida o‘nlab yirik suv omborlari, yuzlab magistral kanallari, minglab nasos stansiyalari 
barpo qilingan.  
Undan  tashqari  O‘zbekiston  hududida  anchagina  yer  osti  suvlari  ularning  o‘rtacha 
aniqlangan hajmi 6-7 km
3
 ga teng, bu suvlar xo‘jalikda keng qo‘llanilmoqda.