O. L. Muxamedov Kafedra mudiri

Moyli ekinlar
. Moyli ekin maydonlari dunyo bo‘yicha ularning turlariga qarab o‘ziga xos 
tarzda joylashtirilgan. Soyaning vatani SHarqiy Osiyo (Xitoy, Koreya) bo‘lsada, hozirgi kunda 
asosan Amerikada etishtiriladi: Bu o‘rinda AQSH (55 mln.t.), Braziliya (20 mln.t.) va Argentina 

---

67 
(10 mln.t.) alohida ajralib turadi. Ammo Xitoy ham yirik soya ishlab chiqaruvchi (10-15 mln.t.) 
mamlakatdir. Soya ham ozuqa, ham oziq-ovqat (soya yog‘i) maqsadida ishlatiladi. 
Kungaboqarning vatani SHimoliy Amerikaning janubiy qismi bo‘lib, u Evropaga XVI asrda 
olib kelindi. Kungaboqar urug‘ini ishlab chiqaruvchi asosiy mamlakatlaga Rossiya, Ukraina, 
Janubiy Evropa, AQSH, Argentina, Xitoy kiradi. Paxta chigitidan yog‘ asosan Hindiston, 
Pokiston, Xitoy, AQSH, O‘zbekistonda olinadi. Raps Evropa, Xitoy, Kanadada ko‘p tarqalgan. 
Eryong‘oqning vatani Braziliya bo‘lib, u erdan dastlab Hindiston, Hitoy, Filippinga keyinroq 
Evropaga etib borib, «Xitoy yong‘og‘i» nomini oldi. Afrikaga u XV asrda Evropadan keltirildi. 
Hozirgi vaqtda eryong‘oq tropik va subtropik mintaqalarda (Janubiy va SHarqiy Osiyo, G‘arbiy 
Afrika, AQSH, Braziliya, Argentina) katta maydonni egallaydi. 
Zig‘ir asosan mo‘‘tadil iqlim mintaqalarida ko‘p ekiladi. Zaytun daraxti ko‘p tarqalgan er 
O‘rta er dengizi atrofi, palma esa G‘arbiy Afrika, Malayziyada. Korpu (kokos yong‘og‘ining 
quritilgani) asosan Janubiy, Janubi-SHarqiy Osiyo va Okeaniyada ishlab chiqariladi. 
Kartoshka
-
oziq-ovqat, ozuqa va texnik jihatdan qayta ishlanib turli maqsadlarda 
foydalaniladi. Uning vatani Peru, ekvador, Boliviyadir. Kartoshka Evropaga 1536 yilda olib 
kelingan bo‘lib, dastlab Ispaniya va Portugaliyada ixtisoslashtirilgan. U erdan Italiya, 
Gollandiya, Irlandiya, Angliyaga yoyildi. Kartoshka Rossiyaga XVIII asrda Pyotr I davrida 
Gollandiyadan olib kelindi. 
Kartoshka yalpi hosili jihatidan Rossiya birinchi, Polsha ikkinchi, Xitoy uchinchi o‘rinda turadi. 
Kartoshkani aholi jon boshiga etishtirish bo‘yicha Polsha va Belorussiya oldingi o‘rinda turadi. 
Ko‘pgina rivojlanayotgan mamlakatlarda shirin kartoshka (batat) etishtiriladi. 
Ma’lumki, qandli ekinlar