O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

O‘simlikxo‘r baliqlarni yetishtirish
0 ‘simlikxo‘r baliqlar asosan O'zbekiston sharoitida yetishtirila- 
di. Bu turdagi baliqlar asosan ikki maqsadda boqiladi. Birinchidan, 
biomilorator va evtroflanishni oldini olish bo'lsa, ikkinchidan, yuqori 
sifatli baliq mahsuloti uchun. O'simlikxo'r baliqlardan oq amur, oq 
do'ngpeshana, chipor do‘ngpeshana yetishtiriladi.
Oq amur 
(Cfenopharyngodan Idella Voe) karpsimonlar oilasiga 
tegishli qimmatbaho baliq (ta’mli, yog‘li 5 ,2 -6 ,
l°c)
turi hisoblanadi. 
Uzoq sharq o'simlikxo'r baliq turlari 26-rasmda ko'rsatilgan.
26-rasm. Uzoq Sharq o‘simlikxo‘r baliqlari: 
a — chipor do'ngpeshana; b — oq do'ngpeshana; d — oq amur; e — qora
amur.
Oq amur tanasi uzunchoq, qorin qisilmagan, qorin qismida qil yo'q 
peshana keng, og'iz pastga qaralgan, qorin qo'ng'ir-oq, oz-moz qoramtir, 
halqum tishlari ikki qatorli. Yon chizig'i (liniya) formulasi quyidagicha:
27-rasm. Tovar baliq va ota-ona baliqlarni tutish uchun qurilgan moslama 
baliqtutgich (рыбоуловитель).
109

---

Oq antur XXR hovuz baliqchilik xo'jaligining hamda ko‘l ba- 
liqchiligining asosiy obyckti hisoblanadi. Oq amurning ozuqasi o'simlik 
hisoblanadi. Xitoylik baliqshunos mutaxassislarning ma’lumotlariga 
qaraganda lining ozuqasi o‘t, qamish, lux, rdest, urut, kamdan kam 
mayda baliqlar, hasharot lichinkalari va hasharotlar (g'umbak) hisobla­
nadi. Tut ipak qurti g‘umbagi, qurtini ham yaxshi iste'mol qiladi. Oq 
amur 5—7 yoshda vovaga yetadi. Serpushtligi ancha yuqori, adabiyotlar- 
da 100 mingdan to 1,0 inilliongacha uvildiriq ko'rsatilgan. Ammo 7-8 
yoshli, og'irligi 12— 16 kg keladigan zotlar uvildiriq estuki og'irligi 1,0— 
1,5 kg keladi, bu 2—3 million uvildiriqdan kam entas. To'xtagan suvda 
ko'payntaydi, u nerestilishalarga nisbatan nihoyatda talabchan, pelogik 
uvildiriq qo'yuvchi, suv oqimi kuchli (4—6 km\s), suv harorati 20—25°C 
bilan ko'payish faoliyatiga bog'liq nvildiriqlari yopishqoq entas, pelogik 
oz-moz suvdan og'ir, qo‘yilgan uvildiriq kattaligi 2,5 mm, otalangan- 
dan so'ng shishadi. 5 -6 mm bo'ladi. Suv harorati 26-30°C, oradan 
32—40 soat o'tishi bilan uvildiriqdan chavoqlar chiqadi. Oltinchi kun- 
dan boshlab sariqlik xaltasi to'liq suriladi. 15-kundan so'ng mustaqil 
hayot kechirishga o'tadi. Bu davrda baliqchalar asosan plankton (fito 
va zoo) bilan oziqlanadi. Oradan 1 oy o‘tib uzunligi 2,0-2,5 snt bo‘lishi 
bilan yumshoq suvo'tlari bilan oziqlanishga o'tadi.
Ilg'orxo'jaliklar (Moskva oblasti, Stavropol o'lkasi, Krasnodar o'lkasi) 
da oq amurni qo'shimcha baliq sifatida hovuzlarda boqiladi. Tabiiy baliq 
mahsuldorligi 1500 kg/gektarini tashkil qilgan. O'zbekiston baliqchilikni 
rivojlantirish ilmiy-tadqiqot markazi oq amurni tig'iz (450—500 taga) 
o'tkazib ryaska va azola bilan boqilganda har bir gektar suvlikdan 10—15 
sentner faqat oq amur mahsuloti olish mumkinligi yoki polekulturada 
22—27 s\ga hosil olish mumkinligi isbotlangan (Ahmedov, 2006).